Spá­um að verð­bólga lækki í 9,8% í mars

Við spáum því að vísitala neysluverðs hækki um 0,61% milli mánaða í mars. Gangi spáin eftir lækkar ársverðbólgan úr 10,2% í 9,8%. Spá okkar til næstu mánaða gerir ráð fyrir að verðbólga lækki, þótt það gerist hægt, og mælist enn yfir 8% þegar sumarið kemur.
Íslenskir peningaseðlar
16. mars 2023 - Hagfræðideild

Vísitala neysluverðs hækkaði um 1,39% milli mánaða í febrúar og jókst ársverðbólgan úr 9,9% í 10,2%. Þetta er mesta verðbólga sem mælst hefur í yfirstandandi verðbólgukúfi og hún hefur ekki mælst hærri síðan í september 2009. Við áttum von á lækkun verðbólgu úr 9,9% í 9,6% og kom þessi mæling okkur því mjög á óvart. Verðbólgan virðist vera orðin almennari og það sem helst vó til hækkunar í febrúar voru matvörur, föt og skór og húsgögn og heimilisbúnaður.

Vísitalan hækki um 0,61% milli mánaða og ársverðbólgan lækki í 9,8%

Við spáum því að vísitala neysluverðs (VNV) hækki um 0,61% milli mánaða í mars. Gangi sú spá eftir mun ársverðbólgan lækka úr 10,2% í 9,8%. Að þessu sinni eru það sex undirliðir sem munu hafa mest áhrif gangi spá okkar eftir: Matarkarfan, föt og skór, reiknuð húsaleiga, annað vegna húsnæðis, flugfargjöld til útlanda og liðurinn aðrar vörur og þjónusta. Verða þeir liðir allir til hækkunar.

Matarkarfan hækkar

Matarkarfan hækkaði nokkuð mikið í verði í febrúar, eða um 1,9% milli mánaða, sem var meira en við höfðum gert ráð fyrir. Verðhækkanirnar voru nokkuð almennar og hækkuðu 4 af 11 undirliðum um meira en 3,5%. Við eigum áfram von á að matarkarfan í heild hækki, þó ekki jafn mikið og síðast. Við spáum 0,8% hækkun milli mánaða núna í mars og að áhrif þess á vísitöluna verði 0,12 prósentustig til hækkunar.

Kostnaður við að búa í eigin húsnæði hækkar, þrátt fyrir lækkun húsnæðisverðs

Reiknaður kostnaður þess að búa í eigin húsnæði, þ.e. reiknuð húsaleiga, samanstendur af markaðsverði húsnæðis á landinu öllu, afskriftum ásamt framlagi vaxtabreytinga. Eftir miklar hækkanir undanfarið virðist loks vera að hægja á íbúðaverðsþróuninni. Þannig hefur húsnæðisverð, eins og Hagstofan mælir það, nú lækkað þrjá mánuði í röð. Við gerum ráð fyrir framhaldi á þessari þróun og að markaðsverð húsnæðis lækki um 0,25% milli mánaða núna í mars.

Framlag vaxtabreytinga fór lægst í 0,3 prósentustig til lækkunar vorið 2022. Síðan þá hefur það aukist samhliða hærri verðtryggðum íbúðalánavöxtum, en í útreikningum Hagstofunnar er eingöngu horft til verðtryggðra vaxta íbúðalána, sem hafa verið að mjakast upp á við samhliða hækkun stýrivaxta. Áhrif vaxta til hækkunar var 0,64 prósentustig í janúar og 0,58 prósentustig í febrúar. Næstu mánuði eigum við von á því að áhrif vaxta verði áfram til hækkunar á reiknaðri húsaleigu.

Núna í mars eigum við von á að áhrif vaxta verði 0,72 prósentustig til hækkunar. Alls gerum við því ráð fyrir að liðurinn reiknuð húsaleiga hækki um 0,47% milli mánaða og að áhrif þess á VNV verði 0,09 prósentustig til hækkunar. Við sjáum því að þó húsnæðisverð lækki, mælist húsnæðiskostnaður enn til hækkunar á verðbólgu vegna hærri vaxta. Heildaráhrifin eru þó orðin mun minni en áður.

Áhrif útsöluloka teygja sig inn í mars

Á tímum faraldursins voru bæði júlí- og janúarútsölurnar nokkuð slakar. Líkleg skýring var aukin verslun Íslendinga innanlands á meðan utanlandsferðir voru fátíðar. Útsölurnar í janúar síðastliðnum voru líkari þeim sem sáust fyrir faraldur en föt og skór lækkuðu um 8,4% og húsgögn og heimilisbúnaður um 5,5%. Í febrúar hækkuðu föt og skór aftur á móti meira við gerðum ráð fyrir sem bendir til þess að útsölur gætu hafa klárast snemma, en einnig að verð á nýjum vörum hafi komið hærra inn eftir útsölurnar. Við spáum áfram hækkun á fötum og skóm milli mánaða í mars, eða um 4,2%, þar sem við teljum einhver útsöluáhrif enn eiga eftir að ganga til baka.

Munurinn á útsölulokum á fötum og skóm annars vegar og húsgögnum og heimilisbúnaði hins vegar er að útsölurnar á fötum og skóm ganga yfirleitt ekki að fullu til baka fyrr en í mars, á meðan útsölur á húsgögnum og heimilisbúnaði virðast oft hafa klárast í janúar. Við gerum ráð fyrir að það sé tilfellið nú. Húsgögn og heimilisbúnaður hækkaði um 8,7% í febrúar eftir að hafa lækkað um 5,5% í janúar. Við eigum því ekki von á mikilli breytingu á þeim lið nú í mars. Við spáum því að saman muni þessir liðir hafa áhrif til hækkunar um 0,17 prósentustig á VNV.

Flugfargjöld til útlanda hækka líklega

Verðkönnun okkar bendir til þess að verð á bensíni og díselolíu hækki lítið milli mánaða í mars, eða um 0,09%. Flugfargjöld til útlanda hafa mestu áhrifin á ferðaliðinn, gangi spá okkar eftir. Í síðasta mánuði hækkuðu flugfargjöld lítillega en við áttum von á lækkun. Nú gerum við ráð fyrir því að þau hækki um 2,76% og áhrif þess verði 0,05 prósentustig til hækkunar á VNV. Flugfargjöld hækka venjulega í apríl í kringum páska og við spáum hækkun í apríl um 14,37%. Þó er gott að hafa í huga að þessi liður sveiflast mjög mikið. Við spáum því að mæling á kaupum nýrra ökutækja sýni litla lækkun á milli mánaða í mars, eða -0,12%, sem hefur áhrif til lækkunar um 0,01 prósentustig.

Spá um marsmælingu VNV

       
Undirliður Vægi í VNV Breyting Áhrif
Matur og drykkjarvara 15,40% 0,80% 0,12%
Áfengi og tóbak 2,50% -0,30% -0,01%
Föt og skór 3,30% 4,20% 0,14%
Húsnæði án reiknaðrar húsaleigu 10,30% 0,50% 0,05%
Reiknuð húsaleiga 19,70% 0,50% 0,09%
Húsgögn, heimilisbúnaður o.fl. 6,50% 0,50% 0,03%
Heilsa 3,70% 0,90% 0,03%
Ferðir og flutningar (annað) 3,90% 0,30% 0,01%
Kaup ökutækja 6,20% -0,10% -0,01%
Bensín og díselolía 3,70% 0,10% 0,00%
Flugfargjöld til útlanda 1,70% 2,80% 0,05%
Póstur og sími 1,50% 0,00% 0,00%
Tómstundir og menning 9,20% 0,00% 0,00%
Menntun 0,70% 0,00% 0,00%
Hótel og veitingastaðir 4,90% 0,50% 0,02%
Aðrar vörur og þjónusta 6,90% 1,10% 0,08%
Alls 100,0%   0,61%

Verðbólguhorfurnar aðeins verri, en eigum samt von á lækkun

Spá okkar til næstu mánaða gerir ráð fyrir aðeins lægri verðbólgu en í uppfærðri spá okkar eftir síðustu birtingu VNV. Skýrist munurinn aðallega af því að þá gerðum við ráð fyrir að matvælaverð myndi hækka meira en við gerum nú. Við eigum von á að vísitalan hækki um 0,86% í apríl, 0,36% í maí og 0,75% í júní. Gangi spá okkar eftir mun ársverðbólgan lækka niður í 9,4% í apríl, 9,0% í maí og 8,3% í júní.

Fyrirvari
Innihald og form þessarar greiningar er unnið af starfsfólki Hagfræðideildar Landsbankans hf. (hagfraedideild@landsbankinn.is) og byggist á aðgengilegum opinberum upplýsingum á þeim tíma sem greiningin var unnin. Mat á þeim upplýsingum endurspeglar skoðanir starfsfólks Hagfræðideildar Landsbankans á þeim degi þegar greiningin er dagsett, en þær geta breyst án fyrirvara.

Landsbankinn hf. og starfsfólk hans taka ekki ábyrgð á viðskiptum sem byggð eru á þeim upplýsingum og skoðunum sem hér eru settar fram, enda eru þær ekki veittar sem persónuleg ráðgjöf fyrir einstök viðskipti.

Bent skal á að Landsbankinn hf. getur á hverjum tíma haft beinna eða óbeinna hagsmuna að gæta, ýmist sjálfur, dótturfélög hans eða fyrir hönd viðskiptavina, s.s. sem fjárfestir, lánardrottinn eða þjónustuaðili. Greiningar eru engu að síður unnar sjálfstætt af Hagfræðideild Landsbankans og innan Landsbankans eru í gildi reglur um aðskilnað starfssviða sem eru aðgengilegar á vef bankans.
Þú gætir einnig haft áhuga á
Fasteignir
20. sept. 2023
Vísitala íbúðaverðs hækkar lítillega og verðbólguspáin með
Vísitala íbúðaverðs hækkaði um 0,7% milli mánaða í ágúst. Árshækkun vísitölunnar fór úr 0,8% í 2,0%. Undirritaðir kaupsamningar á höfuðborgarsvæðinu voru 9,6% færri í júlí en í sama mánuði í fyrra. Vísitalan er hærri en við gerðum ráð fyrir við gerð verðbólguspár fyrir septembermánuð og því færum við hana upp og spáum 7,8% ársverðbólgu í stað 7,7%.
Flugvöllur, Leifsstöð
18. sept. 2023
Aukinn þjónustuútflutningur skýrist allur af vexti ferðaþjónustu
Um 282 þúsund erlendir ferðamenn fóru um Keflavíkurflugvöll í ágúst. Ef sumarmánuðirnir eru teknir saman hafa aðeins einu sinni komið fleiri ferðamenn að sumri, árið 2018. Samkvæmt nýjustu þjóðhagsreikningum Hagstofunnar jókst þjónustuútflutningur á fyrstu tveimur fjórðungum ársins um 21%, og má rekja allan þann vöxt til ferðaþjónustunnar.
Hverasvæði
18. sept. 2023
Vikubyrjun 18. september 2023
Í síðustu viku komu tölur um brottfarir frá Leifsstöð, skráð atvinnuleysi og veltu greiðslukorta. Í þessari viku ber hæst vísitala íbúðaverðs, sem kemur á þriðjudag, og yfirlýsing fjármálastöðugleikanefndar Seðlabanka Íslands, sem gefin verður út á miðvikudaginn.
Símagreiðsla
15. sept. 2023
Frekari merki um hægari takt
Nýjar kortaveltutölur bera með sér frekari vísbendingar um að verulega sé að hægja á innlendri eftirspurn. Heildarkortavelta íslenskra heimila dróst saman um 3,4% milli ára í ágúst. Kortavelta Íslendinga innanlands var 4,3% minni en í ágúst í fyrra á föstu verðlagi og hefur nú dregist saman sex mánuði í röð. Erlendis jókst kortavelta Íslendinga um 0,7% á milli ára og kortaveltujöfnuður er jákvæður um 19,2 milljarða.
Flugvél
14. sept. 2023
Spáum 7,7% verðbólgu í september
Við spáum því að vísitala neysluverðs hækki um 0,07% milli mánaða í september og að ársverðbólga standi í stað og verði áfram 7,7%. Útsölulok hafa aftur mest áhrif til hækkunar milli mánaða í september samkvæmt spánni. Það sem helst dregur spána niður er árstíðabundin lækkun á flugfargjöldum til útlanda. Við gerum ráð fyrir að verðbólga lækki áfram næstu mánuði og verði 6,6% í desember.
Foss
11. sept. 2023
Vikubyrjun 11. september 2023
Í síðustu viku birti Seðlabankinn fundargerð peningastefnunefndar. Samkvæmt henni greiddi einn nefndarmaður atkvæði gegn tillögu seðlabankastjóra um að hækka vexti um 0,50 prósentustig á síðasta fundi nefndarinnar og hefði heldur kosið að hækka þá um 0,25 prósentustig. Í þessari viku berast gögn yfir fjölda brottfara um Leifsstöð, skráð atvinnuleysi og kortaveltu.
4. sept. 2023
Mánaðaryfirlit yfir sértryggð skuldabréf - ágúst 2023
Meðfylgjandi er mánaðarlegt yfirlit um sértryggð skuldabréf.
Bláa lónið
4. sept. 2023
Vikubyrjun 4. september 2023
Verðbólga jókst úr 7,6% í 7,7% samkvæmt ágústmælingu Hagstofunnar. Hagvöxtur mældist 4,5% á öðrum ársfjórðungi samkvæmt nýjum þjóðhagsreikningum sem Hagstofan birti í vikunni, en hagvöxtur á fyrsta ársfjórðungi mældist 7,1%. Minni vöxtur einkaneyslu skýrir að stórum hluta minni hagvöxt á öðrum ársfjórðungi.
Fataverslun
31. ágúst 2023
Hægir á hagvexti og einkaneysla á mann dregst saman
Hagvöxtur mældist 4,5% á öðrum ársfjórðungi, samkvæmt fyrsta mati Hagstofunnar. Eins og við var að búast benda tölurnar til þess að hægt hafi á hagkerfinu, en hagvöxtur mældist 7,1% á fyrsta ársfjórðungi. Vaxtahækkanir hafa tekið að tempra innlenda eftirspurn á sama tíma og hægt hefur á vexti kaupmáttar á síðustu misserum. Einkaneysla jókst örlítið en vegna hraðrar fólksfjölgunar dróst hún saman á mann.
Frosnir ávextir og grænmeti
30. ágúst 2023
Ársverðbólga eykst úr 7,6% í 7,7%
Vísitala neysluverðs hækkaði um 0,34% milli mánaða í ágúst og við það jókst ársverðbólga úr 7,6% í 7,7%. Við eigum þó enn von á að verðbólga hjaðni næstu mánuði og gerum nú ráð fyrir að verðbólgan verði komin niður í 6,4% í nóvember. Þetta er fyrsti mánuðurinn síðan í apríl 2021 þar sem húsnæði ber ekki ábyrgð á stærstum hluta verðbólgunnar. Nú bera bæði innfluttar vörur og þjónusta ábyrgð á stærri hluta verðbólgunnar en húsnæði.
Vefkökur

Með því að smella á „Leyfa allar“ samþykkir þú notkun á vefkökum til þess að auka virkni vefsins, greina vefnotkun og aðstoða við markaðssetningu.

Nánar um vefkökur