Spáum að verðbólga lækki í 9,6% í febrúar

Við spáum því að vísitala neysluverðs hækki um 0,88% milli mánaða í febrúar. Gangi spáin eftir lækkar ársverðbólgan úr 9,9% í 9,6%. Spá okkar til næstu mánaða gerir ráð fyrir örlítið meiri verðbólgu en í síðustu spá sem við birtum í lok janúar. Við teljum engu að síður að verðbólgan hjaðni næstu mánuði.

16. febrúar 2023

Vísitala neysluverðs hækkaði um 0,85% milli mánaða í janúar og jókst ársverðbólgan úr 9,6% í 9,9%. Þetta er sama verðbólga og í júlí í fyrra, en það var áður hæsta gildið í núverandi verðbólgukúf. Óhætt er að segja að mælingin hafi komið okkur á óvart, en við áttum von á að verðbólgan myndi lækka út 9,6% í 9,4%. Langmestu munar um að verð á nýjum bílum hækkaði mun meira en við bjuggumst við.

Eigum von á að vísitalan hækki um 0,88% milli mánaða í febrúar og ársverðbólgan lækki úr 9,9% í 9,6%

Við spáum því að vísitala neysluverðs (VNV) hækki um 0,88% milli mánaða í febrúar. Gangi sú spá eftir mun ársverðbólgan lækka úr 9,9% í 9,6%. Það kann að skjóta skökku við að ársverðbólga lækki þrátt fyrir að vísitalan hækki verulega milli mánaða. Skýrist það af því að vísitalan hækkaði óvenju mikið milli mánaða í febrúar í fyrra, eða um 1,16%, og nú dettur sú mæling út úr ársverðbólgunni. Við erum því að miða við mun hærra upphafsgildi þegar við reiknum ársbreytinguna heldur en við gerðum í janúar.

Að þessu sinni eru það fimm undirliðir sem hafa mest áhrif á verðbólgu: Matarkarfan, reiknuð húsaleiga, föt og skór, og húsgögn, heimilisbúnaður, o.fl. vega til hækkunar á meðan flugfargjöld til útlanda vega til lækkunar, gangi spá okkar eftir.

Matarkarfan hækkar

Matarkarfan hækkaði um 2,0% í janúar. Mestu munaði um mikla hækkun á mjólk og mjólkurvörum, en verðlagsnefnd búvara tilkynnti um hækkun á verði mjólkur til bænda í janúar. Án þessa hækkana hefði matarkarfan engu að síður hækkað um 1,2%. Verðhækkanir í matarkörfunni virðast því vera nokkuð almennar. Við eigum von á að matarkarfan í heild hækki um 1,2% milli mánaða núna í febrúar og að áhrif þess á vísitöluna verði 0,18 prósentur til hækkunar.

Fasteignaverð lækkar, en reiknaður kostnaður við að búa í eigin húsnæði hækkar vegna vaxtahækkana

Reiknað endurgjald við að búa í eigin húsnæði, þ.e. reiknuð húsaleiga, samanstendur af markaðsverði húsnæðis á landinu öllu ásamt framlagi vaxtabreytinga. Eftir miklar hækkanir undanfarið virðist loks vera að hægja á verðþróuninni. Þannig hefur húsnæðisverð eins og Hagstofan mælir það nú lækkað á milli mánaða, í tvo mánuði í röð. Við gerum ráð fyrir framhaldi á þessari þróun og að markaðsverð húsnæðis lækki um 0,1% milli mánaða núna í febrúar.

Framlag vaxtabreytinga fór lægst í 0,3 prósentustig til lækkunar vorið 2022. Síðan þá hefur það aukist samhliða hærri íbúðalánavöxtum og mælist nú til hækkunar á reiknaðri húsaleigu, alls 0,64 prósentur í janúar. Við eigum von á að áhrif vaxtarliðarins verði svipuð í febrúar, en í útreikningum Hagstofunnar er miðað við 12 mánaða hlaupandi meðaltal á vöxtum verðtryggðra lána, þannig að janúar 2023 bætist inn í úrtakið og janúar 2022 dettur út. Í hvorugum mánuði var breyting á verðtryggðum vöxtum íbúðalána. Við eigum hins vegar von á að liðurinn hækki síðan í mars vegna nýlegrar stýrivaxtahækkunar Seðlabankans. Alls gerum við því ráð fyrir að reiknuð húsaleiga hækki um 0,54% milli mánaða í febrúar og að áhrif þess á VNV verði 0,09% til hækkunar.

Útsölulok lita febrúarmælinguna venju samkvæmt

Á tímum faraldursins voru bæði júlí- og janúarútsölurnar nokkuð slakar. Líkleg skýring var aukin verslun Íslendinga innanlands á meðan utanlandsferðir voru fátíðar. Núna í janúar lækkuðu föt og skór um 8,4% og húsgögn og heimilisbúnaður um 5,5%, sem er mjög svipað og sást fyrir faraldur. Við eigum því von á að útsölulok verði einnig svipuð og fyrir faraldur. Munurinn á útsölulokum á fötum og skóm annars vegar og húsgögnum og heimilisbúnaði hins vegar er að útsölurnar á fötum og skóm eiga það til að dragast inn í febrúar, þ.e. ganga ekki að fullu til baka fyrr en í mars, á meðan útsölur á húsgögnum og heimilisbúnaði virðast oft hafa klárast í janúar. Við eigum því von á að föt og skór hækki um 3,4% í febrúar og 5,5% í mars en húsgögn og heimilisbúnaður og fl. hækki um 5,1% í febrúar og svo verði óveruleg breyting í mars. Alls eru áhrif útsöluloka í febrúar því 0,41 prósentur til hækkunar á vísitölunni í febrúar.

Flugfargjöld til útlandi lækka líklega

Flugfargjöld til útlanda hafa mestu áhrifin á ferðaliðinn, gangi spá okkar eftir. Flugfargjöld til útlanda lækka að jafnaði milli mánaða í febrúar, og gerum við ráð fyrir að svo verði líka núna. Við gerum ráð fyrir að þau lækki um 8,6% og áhrif þess verði 0,14 prósentur til lækkunar. Verðkönnun okkar bendir til þess að verð á 95 okt. bensín verði óbreytt milli mánaða, en díselolía hækki um 1,2%. Alls þýðir það að bensín og díselolía hækki um 0,3% milli mánaða. Eftir um 10% hækkun á verði á nýjum bílum í janúar gerum við ráð fyrir óbreyttu verði núna í febrúar.

Spá um febrúarmælingu VNV


Undirliður	Vægi í VNV	Breyting	Áhrif
Matur og drykkjarvara	15,30%	1,20%	0,18%
Áfengi og tóbak	2,50%	0,50%	0,01%
Föt og skór	3,10%	3,40%	0,11%
Húsnæði án reiknaðrar húsaleigu	10,40%	0,90%	0,09%
Reiknuð húsaleiga	19,90%	0,50%	0,11%
Húsgögn, heimilisbúnaður o.fl.	6,00%	5,10%	0,31%
Heilsa	3,70%	0,60%	0,02%
Ferðir og flutningar (annað)	3,90%	0,00%	0,00%
Kaup ökutækja	6,30%	0,00%	0,00%
Bensín og díselolía	3,80%	0,30%	0,01%
Flugfargjöld til útlanda	1,70%	-8,60%	-0,14%
Póstur og sími	1,50%	0,50%	0,01%
Tómstundir og menning	9,20%	1,00%	0,09%
Menntun	0,70%	0,00%	0,00%
Hótel og veitingastaðir	4,90%	0,70%	0,03%
Aðrar vörur og þjónusta	7,00%	0,70%	0,05%
Alls	100,0%		0,88%

Verðbólguhorfurnar aðeins verri, en eigum samt von á hjöðnun

Spá okkar til næstu mánaða gerir ráð fyrir örlítið meiri verðbólgu en síðasta spá sem við birtum í lok janúar. Skýrist munurinn aðallega af því að við gerum núna ráð fyrir nokkuð hærra matvælaverði heldur en í janúar. Við eigum von á að vísitalan hækki um 0,58% milli mánaða í mars, 0,77% í apríl og 0,30% í maí. Gangi spá okkar eftir mun ársverðbólgan lækka niður í 9,3% í mars, 8,7% í apríl og 8,2% í maí.

Fyrirvari

Innihald og form þessarar greiningar er unnið af starfsfólki Hagfræðideildar Landsbankans hf. (hagfraedideild@landsbankinn.is) og byggist á aðgengilegum opinberum upplýsingum á þeim tíma sem greiningin var unnin. Mat á þeim upplýsingum endurspeglar skoðanir starfsfólks Hagfræðideildar Landsbankans á þeim degi þegar greiningin er dagsett, en þær geta breyst án fyrirvara.

Landsbankinn hf. og starfsfólk hans taka ekki ábyrgð á viðskiptum sem byggð eru á þeim upplýsingum og skoðunum sem hér eru settar fram, enda eru þær ekki veittar sem persónuleg ráðgjöf fyrir einstök viðskipti.

Bent skal á að Landsbankinn hf. getur á hverjum tíma haft beinna eða óbeinna hagsmuna að gæta, ýmist sjálfur, dótturfélög hans eða fyrir hönd viðskiptavina, s.s. sem fjárfestir, lánardrottinn eða þjónustuaðili. Greiningar eru engu að síður unnar sjálfstætt af Hagfræðideild Landsbankans og innan Landsbankans eru í gildi reglur um aðskilnað starfssviða sem eru aðgengilegar á vef bankans.

Þú gætir einnig haft áhuga á

20. sept. 2023

Vísitala íbúðaverðs hækkar lítillega og verðbólguspáin með

Vísitala íbúðaverðs hækkaði um 0,7% milli mánaða í ágúst. Árshækkun vísitölunnar fór úr 0,8% í 2,0%. Undirritaðir kaupsamningar á höfuðborgarsvæðinu voru 9,6% færri í júlí en í sama mánuði í fyrra. Vísitalan er hærri en við gerðum ráð fyrir við gerð verðbólguspár fyrir septembermánuð og því færum við hana upp og spáum 7,8% ársverðbólgu í stað 7,7%.

18. sept. 2023

Aukinn þjónustuútflutningur skýrist allur af vexti ferðaþjónustu

Um 282 þúsund erlendir ferðamenn fóru um Keflavíkurflugvöll í ágúst. Ef sumarmánuðirnir eru teknir saman hafa aðeins einu sinni komið fleiri ferðamenn að sumri, árið 2018. Samkvæmt nýjustu þjóðhagsreikningum Hagstofunnar jókst þjónustuútflutningur á fyrstu tveimur fjórðungum ársins um 21%, og má rekja allan þann vöxt til ferðaþjónustunnar.

18. sept. 2023

Vikubyrjun 18. september 2023

Í síðustu viku komu tölur um brottfarir frá Leifsstöð, skráð atvinnuleysi og veltu greiðslukorta. Í þessari viku ber hæst vísitala íbúðaverðs, sem kemur á þriðjudag, og yfirlýsing fjármálastöðugleikanefndar Seðlabanka Íslands, sem gefin verður út á miðvikudaginn.

15. sept. 2023

Frekari merki um hægari takt

Nýjar kortaveltutölur bera með sér frekari vísbendingar um að verulega sé að hægja á innlendri eftirspurn. Heildarkortavelta íslenskra heimila dróst saman um 3,4% milli ára í ágúst. Kortavelta Íslendinga innanlands var 4,3% minni en í ágúst í fyrra á föstu verðlagi og hefur nú dregist saman sex mánuði í röð. Erlendis jókst kortavelta Íslendinga um 0,7% á milli ára og kortaveltujöfnuður er jákvæður um 19,2 milljarða.

14. sept. 2023

Spáum 7,7% verðbólgu í september

Við spáum því að vísitala neysluverðs hækki um 0,07% milli mánaða í september og að ársverðbólga standi í stað og verði áfram 7,7%. Útsölulok hafa aftur mest áhrif til hækkunar milli mánaða í september samkvæmt spánni. Það sem helst dregur spána niður er árstíðabundin lækkun á flugfargjöldum til útlanda. Við gerum ráð fyrir að verðbólga lækki áfram næstu mánuði og verði 6,6% í desember.

11. sept. 2023

Vikubyrjun 11. september 2023

Í síðustu viku birti Seðlabankinn fundargerð peningastefnunefndar. Samkvæmt henni greiddi einn nefndarmaður atkvæði gegn tillögu seðlabankastjóra um að hækka vexti um 0,50 prósentustig á síðasta fundi nefndarinnar og hefði heldur kosið að hækka þá um 0,25 prósentustig. Í þessari viku berast gögn yfir fjölda brottfara um Leifsstöð, skráð atvinnuleysi og kortaveltu.

4. sept. 2023

Mánaðaryfirlit yfir sértryggð skuldabréf - ágúst 2023

Meðfylgjandi er mánaðarlegt yfirlit um sértryggð skuldabréf.

4. sept. 2023

Vikubyrjun 4. september 2023

Verðbólga jókst úr 7,6% í 7,7% samkvæmt ágústmælingu Hagstofunnar. Hagvöxtur mældist 4,5% á öðrum ársfjórðungi samkvæmt nýjum þjóðhagsreikningum sem Hagstofan birti í vikunni, en hagvöxtur á fyrsta ársfjórðungi mældist 7,1%. Minni vöxtur einkaneyslu skýrir að stórum hluta minni hagvöxt á öðrum ársfjórðungi.

31. ágúst 2023

Hægir á hagvexti og einkaneysla á mann dregst saman

Hagvöxtur mældist 4,5% á öðrum ársfjórðungi, samkvæmt fyrsta mati Hagstofunnar. Eins og við var að búast benda tölurnar til þess að hægt hafi á hagkerfinu, en hagvöxtur mældist 7,1% á fyrsta ársfjórðungi. Vaxtahækkanir hafa tekið að tempra innlenda eftirspurn á sama tíma og hægt hefur á vexti kaupmáttar á síðustu misserum. Einkaneysla jókst örlítið en vegna hraðrar fólksfjölgunar dróst hún saman á mann.

30. ágúst 2023

Ársverðbólga eykst úr 7,6% í 7,7%

Vísitala neysluverðs hækkaði um 0,34% milli mánaða í ágúst og við það jókst ársverðbólga úr 7,6% í 7,7%. Við eigum þó enn von á að verðbólga hjaðni næstu mánuði og gerum nú ráð fyrir að verðbólgan verði komin niður í 6,4% í nóvember. Þetta er fyrsti mánuðurinn síðan í apríl 2021 þar sem húsnæði ber ekki ábyrgð á stærstum hluta verðbólgunnar. Nú bera bæði innfluttar vörur og þjónusta ábyrgð á stærri hluta verðbólgunnar en húsnæði.