Mik­il hækk­un á hrávöru­verði mun skila sér í auk­inni verð­bólgu í heim­in­um

Enn virðist talsverður kraftur í íbúðamarkaði höfuðborgarsvæðisins þó hækkunin milli mánaða nú sé örlítið minni en áður. Íbúðaverð hækkaði um 1,4% í júní eftir 1,6% hækkun í maí og 2,7% í apríl. Spenna virðist þó áfram mikil, sér í lagi á markaði fyrir sérbýli, þar sem ríflega 40% eigna seljast yfir ásettu verði. Seðlabankinn hefur sent skýr skilaboð um að hækkanirnar séu orðnar áhyggjuefni.

Samkvæmt tölum Hagstofunnar voru heildarlaun launafólks í fullu starfi að meðaltali 794 þúsund krónur á mánuði á árinu 2020. Bæði grunnlaun og heildarlaun hækkuðu langmest í gisti- og veitingarekstri milli 2019 og 2020, um 12% og 14%. Það kemur vel heim og saman við að launastigið er lægst í þessum greinum og að allar launahækkanir samkvæmt kjarasamningum á árinu 2020 voru krónutöluhækkanir.

Samkvæmt tölum Vinnumálastofnunar var almennt skráð atvinnuleysi í júní 7,4% af áætluðum fjölda fólks á vinnumarkaði og hafði minnkað úr 9,1% frá því í maí. Um 14.300 manns voru á atvinnuleysisskrá í júní. Ekki er lengur um að ræða atvinnuleysi sem tengist hlutabótaleið þar sem henni lauk í maí. Því var heildaratvinnuleysi í júní einnig 7,4% samanborið við 10,0% í maí og minnkaði þannig um 2,6 prósentustig milli mánaða. Í júní 2020 var almennt atvinnuleysi 7,5% og það hefur því minnkað um 0,1 prósentustig á einu ári.

Flugfargjöld til útlanda, samkvæmt mælingu Hagstofunnar, hækkuðu um 5,4% milli mánaða í júní. Þetta er í fyrsta sinn síðan í mars 2020 sem  þessi liður breytist um meira en 5% milli mánaða, en Hagstofan hélt þessum lið nánast óbreyttum eftir að faraldurinn hófst enda lágu flugsamgöngur nánast niðri. Þar áður var ekki óalgengt að þessi liður hreyfðist um tugi prósenta milli mánaða, en jafnan hefur verið dýrast að fljúga í júlí.

Hagstofan birtir júlímælingu vísitölu neysluverðs (VNV) föstudaginn 23. júlí. Hagfræðideild Landsbankans spáir 0,3% hækkun vísitölunnar milli mánaða. Gangi spáin eftir hækkar verðbólgan úr 4,3% í 4,4%.

Áhrif kórónuveirufaraldursins á ríkissjóð Íslands hafa verið veruleg. Fjöldi sértækra efnahagsúrræða litu dagsins ljós sem ætlað var að vinna gegn áhrifum faraldursins. Rekstrartilfærslur frá ríkissjóði til annarra aðila í hagkerfinu jukust verulega á árinu. Útgjöld vegna atvinnuleysis rúmlega þrefölduðust á árinu 2020, og útgjöld vegna félagslegrar aðstoðar jukust um 12%. Í fyrra varð til ný tegund tilfærslna sem var stuðningur við fyrirtæki og nam sá liður um 24 mö.kr.

Íslenska krónan styrktist á móti evru í júní, en veiktist á móti Bandaríkjadal.  Af 18 viðskiptadögum í júní greip SÍ inní á markaðinn sex daga, öll skiptin á kauphliðinni.

Frá byrjun árs 2020 til loka apríl 2021 voru hrein ný íbúðalán til heimila, þ.e. ný íbúðalán að frádregnum umfram- og uppgreiðslum eldri fasteignalána, að meðaltali um 20 ma. kr. á mánuði.

Þrátt fyrir verulega skuldaaukningu á síðasta ári er ljóst að mun ódýrara er nú fyrir ríkissjóð að fjármagna hallarekstur en var í síðustu kreppu. Á árinu 2009, í upphafi fjármálakreppunnar, námu vaxtagjöld ríkissjóðs rúmum 19% af tekjum ársins. Í fyrra var þetta hlutfall 7,6% og var óbreytt frá fyrra ári þrátt fyrir skuldaaukninguna og lækkun tekna. Kjör á lánsfjármörkuðum eru nú verulega betri en var í síðustu kreppu þannig að fjármögnun mikils halla er mun ódýrari.

Viðskiptabankarnir seldu sértryggð bréf fyrir 500 m.kr. í júní. Frá áramótun er ávöxtun á verðtryggðu bréfunum almennt betri en á óverðtryggðu bréfunum.