Vefkökur

Með því að smella á „Leyfa allar“ samþykkir þú notkun á vefkökum til þess að auka virkni vefsins, greina vefnotkun og aðstoða við markaðssetningu.

Nánar um vefkökur

Auk­inn halli á við­skipt­um við út­lönd

Alls var 41 ma. kr. halli á viðskiptum við útlönd á fyrsta ársfjórðungi. Hallinn jókst nokkuð milli ára. Þrátt fyrir þetta batnaði erlend staða þjóðarbúsins á fjórðungnum.
Flutningaskip
5. júní 2024

Alls var 41 ma. kr. halli á viðskiptum við útlönd á fyrsta ársfjórðungi. Afgangur af þjónustujöfnuði nam 13 mö. kr. og 13 ma. kr. afgangur var af frumþáttatekjum. Á móti var 56 ma. kr. halli á vöruviðskiptum og 12 ma. kr. halli á rekstrarframlögum.

Ferðaþjónustan færir okkur lítilsháttar afgang af þjónustutekjum

Eftir að ferðaþjónustan varð stærsta útflutningsgrein landsins hefur verið viðvarandi afgangur af þjónustujöfnuði við útlönd, ef frá eru talin árin sem heimsfaraldurinn gekk yfir. Á sama tíma hefur verið viðvarandi halli á vöruskiptum. Jöfnuður frumþáttatekna hefur ýmist verið neikvæður eða jákvæður eftir því hvernig rekstur álvera hefur gengið, en viðvarandi halli er á rekstrarframlögum, einna helst vegna peningasendinga einstaklinga til annarra í öðrum löndum.

Viðskipti við útlönd fylgir ekki alltaf samsvarandi gjaldeyrisflæði

Hallinn á viðskiptum við útlönd jókst á milli ára á fyrsta ársfjórðungi, úr 19 mö. kr. í 43 ma. kr. Þessi aukni halli er áhugaverður í ljósi þess hversu stöðug krónan hefur verið undanfarið og kann að skýrast að hluta til af því að viðskiptum við útlönd fylgir ekki alltaf samsvarandi gjaldeyrisflæði. Aukin notkun ferðaþjónustufyrirtækja á erlendum færsluhirðum skekkir einnig myndina og veldur því að opinberar tölur kunna að vanmeta útflutning.

Vöruútflutningur dróst meira saman en vöruinnflutningur

Bæði dró úr útflutningi og innflutningu á vörum en vöruinnflutningur dróst saman um 11 ma. kr. á meðan vöruútflutningur dróst saman um 22 ma. kr. Munar hér mest um að útflutningur á sjávarafurðum minnkaði um 6 ma. kr. og útflutningur á áli og álafurðum dróst saman um 15 ma. kr.

Afgangurinn af þjónustujöfnuði minnkaði á milli ára. Minni afgangur skýrist fyrst og fremst af meiri innflutningi á þjónustu sem jókst um 14 ma. kr. á milli ára á meðan útflutningur á þjónustu jókst einungis um 1 ma. kr. milli ára. Innflutningur á fjármálaþjónustu ásamt rannsókna- og þróunarþjónustu var nokkuð áberandi og jókst alls um 8 ma. kr.

Mun minni breyting var á milli ára á jöfnuði frumþáttatekna og rekstrarframlaga, en hvort um sig breyttist um minna en einn milljarð króna á milli ára.

Erlend staða þjóðarbúsins batnaði vegna hækkana á erlendum mörkuðum

Í lok fyrsta ársfjórðungs var hrein erlend staða þjóðarbúsins 1.800 ma. kr. sem samsvarar 41% af vergri landsframleiðslu. Í upphafi fjórðungsins var staðan 1.600 ma. kr. og batnaði því um 200 ma. kr. á fjórðungnum.

Almennt skýrast breytingar á erlendri stöðu annars vegar af fjármagnsjöfnuði (t.d. ef innlendur aðili kaupir erlendar eignir eða tekur erlent lán) og hins vegar af gengis- og verðbreytingum (t.d. ef erlend hlutabréf í eigu innlendra aðila hækka eða lækka í verði). Að þessu sinni hafði fjármagnsjöfnuðurinn nær engin áhrif. Stærsta hreyfingin var að erlendar eignir í gjaldeyrisvarasjóðnum jukust um 120 ma. kr., aðallega vegna útgáfu á 750 m. evru skuldabréfi ríkisjóðs á fjórðungum. En þetta hafði ekki áhrif á hreina erlenda stöðu þar sem á móti kom skuld. Gengis- og verðbreytingar höfðu öllu meiri áhrif. Þar munaði langmestu um að virði erlendra verðbréfa jukust um 210 ma. kr. vegna þess að verð á erlendum verðbréfamörkuðum hækkaði um 8,5%. Hér er meðal annars um að ræða erlendar fjárfestingar lífeyrissjóðanna.

Fyrirvari
Innihald og form þessarar greiningar er unnið af starfsfólki Hagfræðideildar Landsbankans hf. (hagfraedideild@landsbankinn.is) og byggist á aðgengilegum opinberum upplýsingum á þeim tíma sem greiningin var unnin. Mat á þeim upplýsingum endurspeglar skoðanir starfsfólks Hagfræðideildar Landsbankans á þeim degi þegar greiningin er dagsett, en þær geta breyst án fyrirvara.

Landsbankinn hf. og starfsfólk hans taka ekki ábyrgð á viðskiptum sem byggð eru á þeim upplýsingum og skoðunum sem hér eru settar fram, enda eru þær ekki veittar sem persónuleg ráðgjöf fyrir einstök viðskipti.

Bent skal á að Landsbankinn hf. getur á hverjum tíma haft beinna eða óbeinna hagsmuna að gæta, ýmist sjálfur, dótturfélög hans eða fyrir hönd viðskiptavina, s.s. sem fjárfestir, lánardrottinn eða þjónustuaðili. Greiningar eru engu að síður unnar sjálfstætt af Hagfræðideild Landsbankans og innan Landsbankans eru í gildi reglur um aðskilnað starfssviða sem eru aðgengilegar á vef bankans.
Þú gætir einnig haft áhuga á
Fjölskylda við matarborð
13. okt. 2025
Vikubyrjun 13. október 2025
Peningastefnunefnd hélt vöxtum óbreyttum í síðustu viku, eins og við var búist. Þó mátti greina aukna bjartsýni í yfirlýsingu nefndarinnar. Skráð atvinnuleysi var 3,5% í september og jókst um 0,1 prósentustig á milli mánaða. Brottförum erlendra ferðamanna um Keflavíkurflugvöll fjölgaði um 0,5% í september og utanlandsferðum Íslendinga fjölgaði um 14%.
Play
6. okt. 2025
Vikubyrjun 6. október 2025
Fall Fly Play hf. var stærsta fréttin í síðustu viku. Um 400 manns misstu vinnuna og má búast við að atvinnuleysi aukist um um það bil 0,2 prósentustig þess vegna. Við búumst ekki við verulegum þjóðhagslegum áhrifum af falli Play. Peningastefnunefnd kemur saman á miðvikudaginn og við búumst við að stýrivöxtum verði áfram haldið í 7,50%.  
Seðlabanki Íslands
2. okt. 2025
Þrálát verðbólga kallar á óbreytta vexti
Við spáum því að peningastefnunefnd haldi stýrivöxtum óbreyttum í næstu viku. Verðbólga hefur haldist á þröngu bili í kringum 4% frá því í febrúar og horfur eru á nær óbreyttri verðbólgu á næstu mánuðum. Áfram má greina skýr merki um þenslu í hagkerfinu og nær óhugsandi að peningastefnunefnd telji tímabært að halda vaxtalækkunarferlinu áfram. 
1. okt. 2025
Mánaðamót 1. október 2025
Mánaðarlegt fréttabréf frá Greiningardeild um nýjustu hagtölur og stöðu og horfur í efnahagsmálum.
Íbúðahús
29. sept. 2025
Vikubyrjun 29. september 2025
Verðbólga mældist í takt við væntingar í september og fór úr 3,8% í 4,1%, samkvæmt vísitölu neysluverðs, sem Hagstofan birti í síðustu viku. Aukin verðbólga var fyrirséð og mælingin ber þess ekki merki að verðbólguþrýstingur í hagkerfinu hafi aukist. Kaupmáttur launa er 3,8% meiri en í ágúst í fyrra.
Litríkir bolir á fataslá
25. sept. 2025
Verðbólga eykst í takt við væntingar
Vísitala neysluverðs hækkaði um 0,11% á milli mánaða í september og verðbólga jókst úr 3,8% í 4,1%. Hækkunin skýrist að langmestu leyti af því að lækkunaráhrif gjaldfrjálsra skólamáltíða duttu nú úr 12 mánaða taktinum. Fátt í septembermælingunni kom á óvart en við spáðum 0,07% hækkun á vísitölunni og 4,1% verðbólgu. Við gerum ráð fyrir að verðbólga verði áfram á þessu bili út árið og verði 4,0% í árslok.
Bílar
23. sept. 2025
Aukin neysla, aldrei jafnmargar utanlandsferðir og bílakaup færast í aukana
Greiðslukortavelta heimila heldur áfram að aukast samhliða aukinni einkaneyslu. Það sama má segja um utanlandsferðir Íslendinga en það sem af er ári hafa Íslendingar farið í rúmlega 20% fleiri utanlandsferðir en á sama tímabili í fyrra. Auk þess að fara meira til útlanda virðast landsmenn kaupa þó nokkuð fleiri bíla en í fyrra. Á fyrstu átta mánuðum þessa árs voru nýskráðir bílar um 28% fleiri en á sama tíma í fyrra.
Íbúðahús
22. sept. 2025
Vikubyrjun 22. september 2025
Raunverð íbúða lækkaði á milli ára í ágúst, í fyrsta skipti frá því í byrjun árs 2024. Nafnverð íbúða hefur aðeins hækkað um 2,2% á einu ári og sífellt lengri tíma tekur að selja íbúðir. Leiguvísitalan hækkaði þó í ágúst og hækkandi leiguverð hefur með tímanum áhrif á verðbólgumælingar. Hagstofan birtir vísitölu neysluverðs næsta fimmtudag.
Fólk við Geysi
15. sept. 2025
Vikubyrjun 15. september 2025
Ferðamönnum hélt áfram að fjölga af krafti í ágúst og Íslendingar slógu enn eitt metið í fjölda utanlandsferða. Atvinnuleysi hélst óbreytt á milli mánaða í 3,4% og er lítillega meira en á sama tíma í fyrra. Í þessari viku birtir HMS nýjustu gögn um íbúðamarkað og við fylgjumst með vaxtaákvörðunum í Bandaríkjunum og Bretlandi.
Bakarí
11. sept. 2025
Spáum 4,1% verðbólgu í september
Við spáum því að verðbólga aukist í september og mælist 4,1%. Aukin verðbólga skýrist aðallega af því að í september í fyrra voru máltíðir í grunnskólum gerðar ókeypis og lækkunaráhrifin af því detta nú út úr ársverðbólgunni. Verðhækkun á mjólkurafurðum leiðir til meiri hækkunar á matvöruverði en síðustu mánuði. Ró yfir húsnæðismarkaðnum heldur aftur af hækkunum á reiknaðri húsaleigu en útsölulok hafa áhrif til hækkunar í mánuðinum, gangi spáin eftir.