Daga­tal Lands­bank­ans 2021: Tækni­fram­far­ir og sam­fé­lags­breyt­ing­ar

Þorleifur segir teikningarnar í dagatali Landsbankans árið 2021 eiga að vera mannlegar, hlýlegar og aðgengilegar. Í teikningunum sótti hann innblástur til tveggja af merkustu listamönnum Íslandssögunnar sem sjá má glytta í ef vel er gáð. Annars vegar eru það ávalar og mjúkar línur og frjálslegir líkamsdrættir í verkum Ásmundar Sveinssonar, högglistamanns, og svo formhrein verk Louise Matthíasdóttur þar sem stórir hreinir fletir gefa viðfangsefninu skýran fókus og draga fram aðalatriðin.

Æfingafélaginn

Óhætt er að segja að rafskutlur og rafknúin reiðhjól hafi sett sinn svip á borgarlífið undanfarin misseri. Tæknin er ekki glæný, en ódýrari og betri rafhlöður hafa gert tækin ódýrari og betri. Þá hefur framþróun í ýmiskonar annarri tækni gert mögulegar rafskutluleigur sem nýta einfaldlega öpp í símum notenda. Þessir nýju möguleikar auðvelda fólki ekki bara að komast milli staða, heldur kemur hér líka til hvatning fyrir þá sem vilja nota bílinn minna og hreyfa sig meira. Innflutningur á rafknúnum hjólum tífaldaðist á milli áranna 2019 og 2020 og sýnir það svart á hvítu hversu mikil sprenging hefur orðið á þessu sviði.

Tölvur og ný tækni hafa það orð á sér að auka frekar leti en að hvetja til hreyfingar. Þetta er sem betur fer ekki endilega rétt. Stöðugt fjölgar lausnum fyrir fólk sem vill hafa betra yfirlit yfir hreyfingu sína, eða þarf stuðning til að koma sér af stað. Snjallsímar og snjallúr gefa fólki til að mynda ótalmörg tæki til hvatningar og árangursmælinga í alls konar líkamsrækt og íþróttum.

Upplýsingar út um allt

Internetið er svo víðfeðmt og allt-um-lykjandi að augljóst er að sjá áhrif þess á samfélagið. En einmitt þess vegna er hætt við því að við tökum Internetinu og þessum áhrifum sem sjálfsögðum hlut.

Staðsetning hefur aldrei skipt minna máli en nú. Við höfum aðgang að fjölmörgum leiðum til að tjá okkur og skapa og getum verið í tengslum við milljónir manna um allan heim. Tónlistarfólk getur gefið út sína tónlist, rithöfundar sinn skáldskap og aðrir listamenn geta komið verkum sínum á framfæri – allt með rafrænum hætti á netinu. Eldri dreifingarleiðir eru ennþá til staðar og eru enn mikilvægar, en dyrnar sem fólki standa opnar eru ótal sinnum fleiri en þær voru fyrir aðeins örfáum áratugum.

Internetið hefur opnað dyr fyrir íslenska hönnuði og framleiðendur, fyrirtæki og einyrkja, til að selja vörur sínar erlendis. En framfarirnar eru líka neytendamegin. Fólk hefur miklu meira um það að segja hvaða vörur og þjónustu það kaupir, af hverjum og með hvaða hætti. Það segir sína sögu að árið 2019 höfðu 79,6% Íslendinga verslað á netinu, samanborið við 44% árið 2009.

Þá er auðvelt að vanmeta þá byltingu sem hefur orðið í aðgengi fólks að upplýsingum og þekkingu á netinu. Svör við flestum almennum spurningum eru alltaf við höndina. Klassískar bókmenntir, sem á öldum áður kostuðu margföld árslaun verkafólks, eru nú öllum aðgengilegar, endurgjaldslaust.

Internetið hefur minnkað heiminn á ótal vegu en líka gert hann aðgengilegri. Það er auðvelt að vanmeta hversu mikil bylting hefur orðið í getu okkar til að eiga í sambandi og samskiptum við aðrar manneskjur. Þessi bættu tengsl hafa aukið framleiðni í vinnu og fjölgað afþreyingarmöguleikum. Fátt er svo verðmætara en að geta séð og talað við ástvini sína í öðrum landshlutum eða fjarlægum löndum.

Minni losun og meiri binding

Til að sporna við hnattrænni hlýnun verðum við að leita allra leiða til að draga úr koltvísýringi í andrúmsloftinu. Þar getur tæknin komið til hjálpar. Íslensk fyrirtæki eru að ná umtalsverðum árangri í að fanga kolefni og binda það í iðrum jarðar. Á milli áranna 1990 og 2020 jókst flatarmál ræktaðra skóga um 520% – er nú um 44.000 hektarar og stór svæði sem áður voru sandar eru nú græn engi.

Til að stöðva hnattræna hlýnun er ekki nóg að binda kolefni – það verður líka að minnka losun kolefnis út í andrúmsloftið. Hér eru Íslendingar í einstakri stöðu, því nær allt okkar rafmagn kemur frá sjálfbærum og endurnýjanlegum uppsprettum. Á fyrstu ellefu mánuðum ársins 2020 voru fluttir inn ríflega 6.000 rafbílar, sem er nánast tvöföldun frá árinu á undan. Það er því aðeins tímaspursmál hvenær íslenski bílaflotinn verður orðinn að mestu leyti laus við jarðefnaeldsneyti.

Matvælaframleiðsla í nýjum heimi

Landbúnaður og matvælaframleiðsla hafa í þúsundir ára takmarkast af loftslagi og veðráttu. Tæknin er að breyta þessu í öllum grundvallaratriðum. Stórtækar framfarir í ylrækt hafa orðið á síðustu áratugum og hægt er að rækta ótrúlega fjölbreytta flóru matjurta í mjög afmörkuðu rými með hjálp endurnýjanlegrar orku. Ísland er í afar öfundsverðri stöðu hvað matvælaframleiðslu varðar, því hér höfum við ekki einungis aðgengi að endurnýjanlegri og sjálfbærri raforku, heldur einnig að heitu vatni í formi jarðvarma.

Þó við veiðum minna af fiski en áður hefur virði aflans margfaldast. Tæknin hefur dregið úr sóun í fiskverkun, en verðmætasköpunin er ekki síður fólgin í nýrri tækni sem nýtir hluta af þeim fisk sem áður var fleygt. Kollagen úr fiskroði og sárabindi úr rækjuskel eru aðeins tvö dæmi um þá byltingu sem er að að eiga sér stað fyrir tilstuðlan líftækninnar.

Dagatalið færir okkur inn í nýja tíma

Dagatöl eru eitt það fyrsta sem fylgir okkur inn í nýtt ár og kynnir fyrir okkur tímann framundan. Dagatalinu í ár er ætlað að birta litlar svipmyndir af því hvernig tæknin heldur stöðugt áfram að breyta menningunni og lífi okkar en um leið er því ætlað að fylgja þér í gegn um árið 2021. Dagatalið má panta á með því að senda okkur línu með upplýsingum um hvert þú vilt fá dagatalið sent. Við vonum að sem flestir hafi gaman af og óskum öllum velfarnaðar á nýja árinu.