Þú get­ur byggt upp sér­eign með skyldu­líf­eyr­is­sparn­að­in­um

Í hugum margra er lítill munur á lífeyrissjóðum og þeirri þjónustu sem þeir bjóða upp á. Sú er þó ekki raunin og liggur munurinn m.a. í því að sumir lífeyrissjóðir bjóða fólki upp á þann kost að greiða hluta af skyldulífeyrissparnaði í séreign sem ella hefði runnið í samtryggingu. Séreignin erfist að fullu við fráfall sjóðsfélaga.
20. október 2022

Bæði launþegum og fólki sem starfar sjálfstætt ber að greiða í lífeyrissjóð. Launþegi greiðir 4% af launum sínum í skyldulífeyrissparnað en algengast er að launagreiðandi greiði 11,5% til viðbótar. Greiðslur í skyldlífeyrissparnað nema því samtals 15,5%, en það verður lögbundið lágmark frá 1. janúar 2023. Í dag er staðan sú að stór hluti launþega getur valið í hvaða lífeyrissjóð þeir greiða. Þó binda kjarasamningar sumar starfsstéttir við tiltekna lífeyrissjóði og hafa sjóðfélagar í þeim tilvikum ekki val um hvert greitt er.

Til viðbótar við skyldulífeyrissparnaðinn getur launþegi ákveðið að greiða í viðbótarlífeyrissparnað. Algengast er að launþegi greiði 4% og á móti komi 2% framlag frá launagreiðanda. Hámarksiðgjald í viðbótarlífeyrissparnað er 6%.

Lífeyrissjóðirnir – ekki allir eins

Þótt ýmsir hópar séu bundnir við tiltekna lífeyrissjóði fer sá hópur stækkandi sem getur valið sér lífeyrissjóð. Síðarnefnda hópnum stendur ýmislegt til boða því uppbygging lífeyrissréttinda er ólík á milli sjóða. Munar þar mestu um þátt séreignar og samspil séreignar og samtryggingar í skyldulífeyrissparnaði.

Framfærsla fólks eftir að starfsævinni lýkur byggir jafnan á samspili fjögurra þátta. Allir þessir ólíku tekjustofnar skapa svigrúm til að njóta efri áranna sem best.

  1. Greiðslur frá almannatryggingum en þær eru tekjutengdar og taka mið af öðrum tekjum, launatekjum og tekjum úr lífeyrissjóðum.
  2. Tekjur úr samtryggingarhluta lífeyrissjóða. Hér geta greiðslurnar verið frá ýmsum sjóðum en þær skerðast aldrei vegna annarra tekna.
  3. Viðbótarlífeyrissparnaður sem erfist að fullu og skerðist ekki vegna annarra tekna.
  4. Annar sparnaður og eignir.

 Lífeyrissjóðirnir eru ólíkir og því mikilvægt að kynna sér þá möguleika sem í boði eru. Valkostirnir, bæði við inngreiðslur og útgreiðslur lífeyrissparnaðar í lífeyrissjóði, eru einnig margir og það borgar sig að kynna sér þá vel svo sparnaðurinn uppfylli þau markmið sem þú vilt stefna að.

Hluti af skyldulífeyrissparnaði getur runnið í séreign

Hjá flestum lífeyrissjóðum rennur allur eða meirihluti skyldulífeyrissparnaðarins í samtryggingu. Kosturinn við rík samtryggingarréttindi er sá að sjóðfélögum er tryggður lífeyrir út ævina. Á móti kemur að við fráfall sjóðfélaga eru réttindi erfingja oft takmörkuð, þ.e. makalífeyrir er aðeins greiddur í takmarkaðan tíma og barnalífeyrir einungis til barna undir 18 ára aldri. Iðgjöld og réttindi sjóðfélaga í samtryggingarsjóði sem fellur frá áður en að lífeyristaka hefst nýtast þannig aðeins að litlu leyti fyrir þá sem eftir standa. Hafa ber í huga að réttindi í samtryggingu minnka við lægri inngreiðslur. Á síðustu árum hafa ýmsir sjóðir boðið upp á tilgreinda séreign en hún getur að hámarki verið 3,5% af 15,5% skylduiðgjaldi. Heimilt er að hefja útborgun tilgreindrar séreignar með jöfnum greiðslum frá 62 til 67 ára aldurs. Tilgreind séreign er svo öll laus til útborgunar frá 67 ára aldri. Tilgreind séreign erfist eins og annar séreignarsparnaður.

Sumir lífeyrissjóðir, þar á meðal Íslenski lífeyrissjóðurinn, bjóða þann kost að greiða enn stærri hluta af skyldulífeyrissparnaði í séreign. Kostirnir við það eru margir. Séreignin er eign sjóðfélagans en henni má ráðstafa að vild eftir að hún losnar við 60 ára aldur. Séreignin erfist við fráfall og er ekki aðfararhæf ef til gjaldþrots kemur. Þá hefur sjóðfélaginn jafnan meira um það að segja hvernig séreignin ávaxtast, þ.e. hvaða ávöxtunarleið er valin, ólíkt því sem gengur og gerist með samtryggingarréttindin.

Margir kjósa einnig að byggja upp séreign með viðbótarlífeyrissparnaði. Séreignarhluti skyldulífeyrissparnaðar ásamt viðbótarlífeyrissparnaði getur numið umtalsverðum hluta tekna hvers og eins og orðið að mikilvægum sjóði sem tryggir aukin lífsgæði eſtir sextugt.

Ólíkar þarfir og markmið

Þarfir fólks og staða í lok starfsævinnar eru af ýmsum toga. Þannig kjósa sum okkar að hætta að vinna snemma á ævinni til að geta notið lífsins sem lengst á meðan önnur vilja helst aldrei hætta að vinna. Þá finnst sumum réttast að safna í góðan séreignarsjóð sem erfist á meðan önnur vilja tryggja sér góð samtryggingarréttindi. Hvað sem öllu líður er mikilvægt að huga að lífeyrismálum því lífeyrissöfnun hefur mikil áhrif á það svigrúm sem við höfum til að geta notið lífsins eftir starfslok.

Nánari upplýsingar

Ráðgjöf um lífeyrismál

Nánar um skyldulífeyrissparnað hjá Íslenska lífeyrissjóðnum

Greinin birtist fyrst 14. október 2021 og var síðast uppfærð 20. október 2022.

Þú gætir einnig haft áhuga á
Stúlkur á hlaupahjólum
15. mars 2024
Hvað á að gera við fermingarpeninginn?
Áður voru fermingargjafir oft eigulegir gripir sem hjálpuðu fermingarbarninu inn í nýtt tímabil ævinnar – skatthol, pennar, orðabækur, merkileg skáldverk, hljómtæki, tjöld, armbandsúr eða ferðatöskur.
Hjón úti í náttúru
12. mars 2024
Það gæti borgað sig að spara í sjóðum ef þú færð greiðslur frá TR
Þau sem fá greiðslur frá Tryggingastofnun ríkisins hafa mörg hver rekið sig á að fjármagnstekjur umfram ákveðna fjárhæð geta skert greiðslurnar. Það er eðlilegt að spyrja sig hvaða leiðir séu bestar fyrir sparnaðinn, sérstaklega eftir að vextir tóku að hækka, og hvernig best er að haga sparnaði með tilliti til fjármagnstekna.
Verðbréfasíða í netbanka
24. jan. 2024
Viltu ná árangri með eignadreifingu?
Okkur er oft ráðlagt að dreifa eignum okkar til þess að draga úr sveiflum. Viðkvæðið „ekki setja öll eggin í sömu körfuna“ stendur fyrir sínu, en með því að dreifa áhættunni getum við varið okkur gegn ófyrirséðu tapi af stökum fjárfestingum.
18. jan. 2024
Hvernig er fjármálaheilsan?
Við upphaf nýs árs er mjög algengt að fólk byrji í heilsuátaki, enda oft ekki vanþörf á eftir margra vikna sykurát og óhóflega neyslu á mat og drykk. Það er upplagt að nota tækifærið til að velta líka fyrir sér fjármálaheilsunni og setja sér markmið um að bæta fjármálin.
16. jan. 2024
Hægt að spara stórfé með því að leggja bílnum
Svigrúmið til að skera niður föst útgjöld heimilisins þannig að virkilega muni um er oft lítið. Eitt liggur þó betur við höggi en flest annað, nefnilega hinn rándýri einkabíll!
Verðbréf í appi
4. jan. 2024
Þetta er gott að vita áður en þú kaupir í sjóði
Fjárfesting í verðbréfa- og fjárfestingarsjóðum er vinsæl leið til að ávaxta sparifé. Ef þú ert að velta fyrir þér að setja sparnaðinn þinn, eða hluta af honum, í sjóð er gott að þekkja nokkur lykilhugtök.
20. des. 2023
Hvað á að borga fyrir barnapössun?
Stundum þurfa foreldrar að skreppa eða geta ekki sótt börn á réttum tíma vegna vinnu eða náms. Frí í skólum eru líka lengri en sumarfrí foreldra og sumarnámskeið eru yfirleitt styttri en vinnudagur. Því þarf stundum að redda pössun. En hvað á að borga á tímann fyrir barnapössun?
Rafræn greiðsla
10. nóv. 2023
Hvað kostar að taka skammtímalán og dreifa greiðslunum?
Til að bera saman kjör á skammtímalánum er ekki nóg að horfa á vextina eða vaxtaprósentuna eina og sér heldur þarf að taka allan kostnað inn í reikninginn, svo sem lántökugjöld og greiðslugjöld. Á lánum sem fela í sér greiðsludreifingu er algengt að kjörin jafngildi 30-44% ársvöxtum. Og það er slatti!
2. nóv. 2023
Vantar þig fimmhundruðkalla?
Ertu á leiðinni með barnið í bekkjarafmæli og þarft að útvega nokkra fimmhundruðkalla í snatri? Við hjálpum þér að finna þá.
Netbanki
15. sept. 2023
Hægt að lækka eða komast hjá þjónustugjöldum
Þú borgar ekkert fyrir grunnþjónustu í appinu og netbankanum og þú getur komist hjá því að greiða þjónustugjöld eða lækkað þau með því að velja ódýrari eða gjaldfrjálsar þjónustuleiðir sem eru í boði hjá Landsbankanum.
Vefkökur

Með því að smella á „Leyfa allar“ samþykkir þú notkun á vefkökum til þess að auka virkni vefsins, greina vefnotkun og aðstoða við markaðssetningu.

Nánar um vefkökur