Vefkökur

Með því að smella á „Leyfa allar“ samþykkir þú notkun á vefkökum til þess að auka virkni vefsins, greina vefnotkun og aðstoða við markaðssetningu.

Nánar um vefkökur

Velta í hag­kerf­inu minnk­ar á milli ára

Velta samkvæmt virðisaukaskattsskýrslum dróst saman um 4,6% að raunvirði í mars og apríl og um 2% í janúar og febrúar samkvæmt nýbirtum gögnum Hagstofunnar. Þróunin er ólík eftir útflutningsgreinum. Ferðaþjónusta eykst lítillega á milli ára, velta í sjávarútvegi og álframleiðslu minnkar en velta í lyfjaframleiðslu eykst til muna.
25. júní 2024

Nær stöðugur samdráttur hefur mælst í veltu virðisaukaskattsskyldrar atvinnustarfsemi hér á landi allt síðastliðið ár sé miðað við veltu ársins á undan. Þessi þróun bendir til þess að atvinnulífið hafi tekið að hægja verulega á sér sem rímar ágætlega við 4% samdrátt í hagkerfinu á fyrsta fjórðungi ársins.

Aukin velta í einkennandi greinum ferðaþjónustu

Velta í einkennandi greinum ferðaþjónustu var 1,7% meiri að raunvirði á fyrstu fjórum mánuðum ársins en á sama tíma í fyrra. Vöxtinn má að langmestu leyti rekja til aukinnar veltu í farþegaflutningum með flugi en sá liður jókst um 6,6% á föstu verðlagi.

Farþegaflutningar með flugi er langstærsti liðurinn í einkennandi greinum ferðaþjónustu og stóð undir 36% af veltu í greininni á fyrstu fjórum mánuðum ársins. Vert er að hafa í huga að farþegaflutningar með flugi eiga við um alla farþega, ekki bara erlenda ferðamenn og því ná gögnin líka yfir veltu vegna utanlandsferða Íslendinga, tengifarþega, og flugferða íslenskra flugfélaga erlendis.

Vöxt í veltu í ferðaþjónustu má einnig rekja til aukinnar veltu í bílaleigu. Hún jókst um rúm 9%, sem skýrist mögulega að hluta til af aukinni langtímaleigu Íslendinga.

Á sama tíma hefur velta dregist lítillega saman í rekstri gististaða, eða um 1,5%, og um 1,6% í veitingasölu, á föstu verðlagi. Mestan samdrátt í veltu einkennandi greina ferðaþjónustunnar má rekja til samdráttar í veltu af rekstri baðstofa og gufubaða, sem hefur minnkað um tæplega 20% á föstu verðlagi. Samdráttur varð einnig í veltu af farþegaflutningum á landi, sem er þó eflaust veginn upp að einhverju leyti af aukinni veltu í bílaleigu.

Þessar tölur um veltu í ferðaþjónustu fyrstu fjóra mánuði ársins ríma því ágætlega við aðra ferðaþjónustuvísa. Ferðamönnum hefur fjölgað það sem af er ári, en gistinóttum hefur fækkað lítillega og kortavelta erlendra korta innanlands hefur minnkað frá því í fyrra, sem þó skýrist að einhverju leyti af galla í kortaveltugögnum.

Samdráttur í álframleiðslu og sjávarútvegi en veruleg aukning í lyfjaframleiðslu

Velta minnkaði þó nokkuð á milli ára í sumum af helstu útflutningsgreinum landsins, þótt hún hafi aukist lítillega í ferðaþjónustu. Velta í sjávarútvegi, fiskvinnslu og fiskeldi var 16,5% minni á fyrstu fjórum mánuðum þessa árs en á sama tímabili í fyrra að raunvirði. Loðnubrestur skýrir samdráttinn að stærstum hluta. Velta í framleiðslu málma dróst saman um 18,7% á sama tímabili, sem skýrist meðal annars af raforkuskerðingum til álfyrirtækja á fyrri hluta árs. Á móti jókst velta þó nokkuð í vaxtarsprotum þess liðar útflutnings sem kallaður er „annar útflutningur“. Velta jókst til dæmis hlutfallslega langmest í framleiðslu á lyfjum og efnum til lyfjagerðar. Hún var 144% meiri á fyrstu fjórum mánuðum þessa árs en á sama tímabili í fyrra og jókst mest á fyrstu tveimur mánuðum ársins, um 225% á milli ára að raunvirði.

Meðal annarra liða sem stækkuðu á milli ára eru starfsemi á sviði upplýsingaþjónustu, með 41% aukningu í veltu á milli ára fyrstu fjóra mánuði ársins, og bygging húsnæðis, þar sem veltan jókst um 7% á milli ára miðað við fast verðlag. Velta í fasteignaviðskiptum jókst um tæp 10% á sama tímabili. Nýleg gögn sýna að íbúðaverð sé tekið að hækka og fasteignaviðskipti að aukast.

Þá vekur athygli að velta á sölu, viðgerðum og viðhaldi á ökutækjum dróst saman um 23,7% og að lítilsháttar samdráttur mælist einnig í heildverslun og smásöluverslun. Þetta gæti bent til þess að eftirspurn og einkaneysla séu að gefa eftir, en einkaneysla stóð nánast í stað á fyrsta ársfjórðungi. Gögn hafa þó borist um kraftmikla kortaveltu í maí.

Fyrirvari
Innihald og form þessarar greiningar er unnið af starfsfólki Hagfræðideildar Landsbankans hf. (hagfraedideild@landsbankinn.is) og byggist á aðgengilegum opinberum upplýsingum á þeim tíma sem greiningin var unnin. Mat á þeim upplýsingum endurspeglar skoðanir starfsfólks Hagfræðideildar Landsbankans á þeim degi þegar greiningin er dagsett, en þær geta breyst án fyrirvara.

Landsbankinn hf. og starfsfólk hans taka ekki ábyrgð á viðskiptum sem byggð eru á þeim upplýsingum og skoðunum sem hér eru settar fram, enda eru þær ekki veittar sem persónuleg ráðgjöf fyrir einstök viðskipti.

Bent skal á að Landsbankinn hf. getur á hverjum tíma haft beinna eða óbeinna hagsmuna að gæta, ýmist sjálfur, dótturfélög hans eða fyrir hönd viðskiptavina, s.s. sem fjárfestir, lánardrottinn eða þjónustuaðili. Greiningar eru engu að síður unnar sjálfstætt af Hagfræðideild Landsbankans og innan Landsbankans eru í gildi reglur um aðskilnað starfssviða sem eru aðgengilegar á vef bankans.
Þú gætir einnig haft áhuga á
Mynt 100 kr.
14. apríl 2025
Vikubyrjun 14. apríl 2025
Í síðustu viku birtum við hagspá til næstu ára þar sem við spáum 1,4% hagvexti í ár og um 2% hagvexti næstu árin. Ferðamönnum fækkaði um 13,8% milli ára í mars. Skráð atvinnuleysi í mars var 0,4 prósentustigum hærra en í mars í fyrra. Þau tíðindi bárust einnig að skuldabréfaeigendur ÍL-sjóðs hefðu samþykkt að breyta skilmálum bréfanna sem heimilar útgefanda að gera upp bréfin. Í þessari viku birtir svo HMS vísitölu íbúðaverðs og leiguverðs.
Paprika
10. apríl 2025
Spáum 4% verðbólgu í apríl
Við spáum því að vísitala neysluverðs hækki um 0,77% á milli mánaða í apríl og að verðbólga hækki úr 3,8% í 4,0%. Hækkunin á milli mánaða skýrist meðal annars af tímasetningu páskanna í ár.
9. apríl 2025
Hagspá til 2027: Ágætis horfur en allt getur breyst
Greiningardeild Landsbankans spáir því að hagvöxtur verði 1,4% í ár og 2,1% á næsta ári. Hagkerfið hefur kólnað eftir kröftugt vaxtarskeið fyrstu árin eftir Covid-faraldurinn og við teljum að nú fari það hægt af stað á ný.
Royal exchange
7. apríl 2025
Vikubyrjun 7. apríl 2025
Í síðustu viku kynnti Bandaríkjaforseti umfangsmikla tolla á allan innflutning til landsins, þ. á m. 10% tolla á vörur frá Íslandi, sem hafa þegar tekið gildi. Fundargerð peningastefnunefndar var birt og þar kemur fram að nefndin taldi svigrúm til 0,25 eða 0,50 prósentustiga vaxtalækkunar við síðustu vaxtaákvörðun. Samkvæmt nýrri ríkisfjármálaáætlun er markmið ríkisstjórnarinnar að tryggja hallalausan ríkisrekstur árið 2027.
1. apríl 2025
Fréttabréf Greiningardeildar 1. apríl 2025
Mánaðarlegt fréttabréf frá Greiningardeild um nýjustu hagtölur og stöðu og horfur í efnahagsmálum.
Hús í Reykjavík
31. mars 2025
Vikubyrjun 31. mars 2025
Verðbólga lækkaði úr 4,2% í 3,8% í mars. Lækkun á verðbólgu skýrist að langstærstum hluta af því að reiknuð húsaleiga hækkaði minna en í sama mánuði í fyrra. Undirliggjandi verðbólga hjaðnaði líka sem sést á því að VNV án húsnæðis og allar kjarnavísitölur lækkuðu á milli mánaða. Fjármálastöðugleikanefnd telur fjármálakerfið standa traustum fótum en segir mikla óvissu í alþjóðamálum geta reynt á viðnámsþrótt þjóðarbúsins.
27. mars 2025
Verðbólga mælist undir 4%
Vísitala neysluverðs hækkaði um 0,37% á milli mánaða í mars, samkvæmt nýbirtum tölum Hagstofu Íslands. Ársverðbólga lækkar úr 4,2% í 3,8% og er komin undir efri vikmörk verðbólgumarkmiðs Seðlabanka Íslands, í fyrsta skipti frá því í lok árs 2020. Verðmælingin var nokkuð góð en við teljum að á næstunni hægi á hjöðnuninni.
Fasteignir
24. mars 2025
Vikubyrjun 24. mars 2025
Peningastefnunefnd lækkaði vexti um 0,25 prósentustig á miðvikudaginn í síðustu viku. Ákvörðunin var í takt við væntingar. Vísitala íbúðaverðs hélst nokkurn veginn óbreytt á milli mánaða í febrúar. Til samanburðar hækkaði verðið mun meira í febrúar í fyrra, um tæp 2%. Kortavelta landsmanna innanlands hélt áfram að aukast á milli ára í febrúar en jókst þó aðeins minna en undanfarna mánuði.
Ferðamenn
17. mars 2025
Vikubyrjun 17. mars 2025
Við búumst við að peningastefnunefnd lækki vexti um 0,25 prósentustig á miðvikudaginn. Í síðustu viku fóru fram verðmælingar vegna marsmælingar vísitölu neysluverðs og við spáum því að verðbólga lækki úr 4,2% í 3,9%. Atvinnuleysi var 4,3% í febrúar og hækkaði um 0,4 prósentustig á milli ára. 147 þúsund erlendir ferðamenn fóru um Keflavíkurflugvöll í febrúar, 5,6% færri en í sama mánuði í fyrra.
Seðlabanki
13. mars 2025
Spáum vaxtalækkun um 0,25 prósentustig
Við spáum 0,25 prósentustiga vaxtalækkun í næstu viku. Verðbólga hjaðnaði um 0,4 prósentustig í febrúar en við teljum að hagvöxtur umfram væntingar og aukin neysla, lítil breyting á verðbólguvæntingum og ólga á vinnumarkaði haldi peningastefnunefnd á tánum.