Hvernig er stað­greiðsla fjár­magn­s­tekju­skatts af geng­is­hagn­aði reikn­uð?

Þegar gengi íslensku krónunnar veikist aukast fyrirspurnir um hvernig staðið er að útreikningi á staðgreiðslu fjármagnstekjuskatts sem dreginn er af gengishagnaði sem myndast á sparireikningum í erlendri mynt. Í þessum pistli er leitast við að útskýra hvernig skatturinn er reiknaður.

Fjármagnstekjuskattur er 22% og er lagður á gengishagnað sem myndast á innlánsreikningum í erlendri mynt. Skatturinn er staðgreiðsluskyldur ef reikningurinn er í eigu einstaklings en innlendir lögaðilar eru undanþegnir staðgreiðslunni. Gengishagnaður myndast þegar gengi viðkomandi gjaldmiðils hefur styrkst gagnvart krónu frá því upphæðin í erlendri mynt er lögð inn og þar til hún er tekin út.

Dæmi: 1.000 Bandaríkjadalir eru lagðir inn á reikning á genginu 100. Síðan styrkist gengi Bandaríkjadals gagnvart krónu og við úttekt er gengið orðið 120. Andvirði 1.000 Bandaríkjadala var 100.000 krónur við innborgun en við útborgunina hafði andvirðið hækkað í 120.000 krónur. Gengishagnaðurinn nam því 20.000 krónum. Fjármagnstekjuskatturinn sem þarf að staðgreiða af gengishagnaðinum er 22%, eða 4.400 krónur sem samsvarar 36,67 Bandaríkjadölum. Sú upphæð er því dregin frá gengishagnaðinum. Eigandi reikningsins fær því ekki 120.000 krónur (ætli hann sér að taka allt út af reikningnum) heldur 115.600 krónur.

Getur þurft að miða við fleiri atriði en eitt gengi

Í ofangreindu dæmi var miðað við eina innborgun og eina útborgun. Dæmið verður eðli málsins samkvæmt aðeins flóknara þegar um er að ræða margar innborganir. Reglurnar eru þó skýrar og í sjálfu sér er ekki erfitt að reikna þetta út. Gengismunur reiknast af upphæð útborgunar hverju sinni og er fundinn með því að miða fyrst við mismun á gengi hennar og gengi elstu innborgunar, síðan næst elstu innborgunar og svo koll af kolli þar til upphæð útborgunarinnar er náð. Útborgun tekur þannig fyrst mið af elstu innborgun, síðan af þeirri næst elstu o.s.frv. Gengishagnaður einnar útborgunar getur þannig miðast við fleiri en eina innborgun og fleiri en eitt gengi.

Gengistapi má jafna á móti gengishagnaði innan ársins

Ekki er alltaf gengishagnaður af innstæðum í erlendri mynt. Í ofangreindu dæmi styrktist Bandaríkjadalur en krónan veiktist. Ef þróunin hefði verið öfug og gengi Bandaríkjadals t.d. verið 80 krónur en ekki 100 krónur við útborgun hefði orðið 20.000 króna gengistap á innstæðunni. Gengistapi má jafna á móti gengishagnaði innan árs á sama reikningi. Ekki má þó nýta gengistap á milli ára á móti gengishagnaði og ekki má heldur jafna gengistapi á móti vöxtum til að lækka fjármagnstekjuskatt af vöxtunum.

Staðgreiðsla innheimt við úttekt eða millifærslu

Til nánari skýringar er bent á að samkvæmt lögum nr. 94/1996, um staðgreiðslu skatts á fjármagnstekjur, er innlánsstofnunum sem taka við innlánum í erlendri mynt skylt að draga 22% tekjuskatt í staðgreiðslu af vaxtatekjum, afföllum og arði og skila í ríkissjóð. Til staðgreiðsluskyldra vaxtatekna telst m.a. innleystur gengishagnaður á staðgreiðsluári, sem og innleystur gengishagnaður sem fellur til frá einu greiðslutímabili til annars innan staðgreiðsluársins. Samkvæmt lögum nr. 90/2003, um tekjuskatt, telst til tekna sem vextir af kröfum og inneignum, vextir sem greiddir eru eða eru greiðslukræfir og greiddar verðbætur á afborganir og vexti. Ákvörðun tekna skal vera þannig að innleystur gengishagnaður af hvers konar innlánsreikningum og kröfum í erlendri mynt á því ári sem innlausn á sér stað skal færður til tekna og miðast við mismun á kaupgengi hlutaðeigandi erlends gjaldeyris frá 1. janúar 2010 eða síðar og á úttektar- eða greiðsludegi. Eins og áður segir er heimilt að jafna saman gengishagnaði og gengistapi hvers innlánsreiknings fyrir sig innan ársins.

Samkvæmt lögum nr. 94/1996 skal staðgreiðsla af vöxtum fara fram þegar vextir eru greiddir út eða færðir eiganda til eignar á reikningi. Staðgreiðsla af gengishagnaði skal þannig innheimt við úttekt af reikningi, hvort sem um úttekt í reiðufé eða millifærslu yfir á annan reikning er að ræða. Í því sambandi skiptir ekki máli þótt millifært sé yfir á annan reikning í sömu mynt. Þannig myndast staðgreiðsluskyldan vegna gengishagnaðar strax við úttekt af reikningi.

Innheimta fjármagnstekjuskatts af gengishagnaði á innlánsreikningum er samkvæmt framangreindu bráðabirgðaskattheimta sem byggist á lögum. Telji þeir sem verða fyrir skattheimtunni sig eiga rétt á endurgreiðslu, t.d. vegna ákvæða í tvísköttunarsamningi, geta þeir sótt um endurgreiðslu hjá ríkisskattstjóra.

Erna er lögmaður í Lögfræðideild og Sigurjón sérfræðingur í Fjárstýringu Landsbankans.