Líf­ið eft­ir vinnu

Sumir kjósa af ýmsum ástæðum að hætta að vinna snemma á ævinni á meðan aðrir vilja helst aldrei hætta. Bilið milli þess þegar fólk hættir störfum og hvenær það telst aldrað breikkar stöðugt. Mikilvægt er að huga tímanlega að lífeyrismálum, því lífeyrir hefur mikil áhrif á það svigrúm sem fólk hefur til að njóta lífsins eftir starfslok og gefur svigrúm til að hætta fyrr að vinna.
Eldri hjón drekka kaffi
23. janúar 2020

Fyrir marga geta árin eftir að störfum lýkur verið tími til að sinna hugðarefnum og njóta uppskeru starfsævinnar. Fólk hefur meiri sveigjanleika en áður til að velja hvenær það hættir störfum og hvernig það hagar lífeyrissparnaði. Hægt er að byrja að taka út viðbótarlífeyrissparnað við sextugt en sömuleiðis má bíða með töku ellilífeyris til sjötugs og jafnvel lengur. Það sem fólk vill taka sér fyrir hendur er ólíkt, sumir vilja sem minnstu breyta, aðra dreymir um að ferðast og sjá heiminn eða sinna áhugamálunum sínum.

Laun geta lækkað um allt að helming þegar fólk hættir að vinna og fer á eſtirlaun. Til að vega á móti því má t.d. nýta viðbótarlífeyrissparnað til að halda sömu ráðstöfunartekjum fyrstu árin eſtir starfslok.

Samspil skyldulífeyrissparnaðar, viðbótarlífeyrissparnaðar, annars sparnaðar og eigna sem fólk byggir upp yfir ævina skapar svigrúm til að njóta efri áranna sem best. Valkostirnir, bæði við inngreiðslur og útgreiðslur sparnaðar, eru hins vegar margir og það borgar sig að kynna sér þá vel svo sparnaðurinn uppfylli markmið hvers og eins.

Margir geta valið sér lífeyrissjóð

Öllum launþegum og sjálfstætt starfandi aðilum ber að greiða í lífeyrissjóð. Launþegi greiðir 4% af launum sínum í skyldulífeyrissparnað en vinnuveitandi yfirleitt 11,5% til viðbótar eða samtals 15,5%. Stór hluti launþega getur valið í hvaða lífeyrissjóð þeir greiða en sumar starfsstéttir eru bundnar tilteknum lífeyrissjóðum vegna kjarasamninga. Sjóðirnir eru ólíkir og því mikilvægt að kynna sér þá möguleika sem í boði eru.

Hjá flestum lífeyrissjóðum rennur allur eða meirihluti skyldulífeyrissparnaðarins í samtryggingu. Samtrygging er ekki eign heldur réttindi sem tryggja fastar mánaðarlegar greiðslur út ævina.

Þú getur byggt upp séreign með skyldulífeyrissparnaðinum

Sumir lífeyrissjóðir, þar á meðal Íslenski lífeyrissjóðurinn, bjóða þann kost að greiða hluta af skyldulífeyrissparnaði í séreign sem ella hefði runnið í samtryggingu. Kostirnir við það eru margir. Séreignin er þín eign, hún safnast upp og henni má ráðstafa að eigin vild eſtir að hún losnar. Hún erfist við fráfall og er ekki aðfararhæf ef til gjaldþrots kemur.

Margir kjósa einnig að byggja upp séreign með viðbótarlífeyrissparnaði, sem getur numið allt að 6% af launum þegar 2% mótframlag vinnuveitanda er talið með. Séreignarhluti skyldulífeyrissparnaðar ásamt viðbótarlífeyrissparnaði getur numið umtalsverðum hluta tekna þinna og orðið að mikilvægum sjóði sem tryggir þér aukin lífsgæði eſtir sextugt.

Hefðbundin leið

Í hefðbundnum sameignarsjóði rennur allur skyldusparnaðurinn í samtryggingu. Lífeyrisþeginn öðlast þá réttindi í samræmi við greiðslur sem tryggja fasta upphæð í tekjur út ævina. Réttindin erfast ekki og einungis er hægt að byggja upp séreign með viðbótarlífeyrissparnaði.

Blönduð leið

Í blandaðri leið Íslenska lífeyrissjóðsins er leitað jafnvægis milli samtryggingar og séreignar. Skyldusparnaður skiptist þá í 8% sem renna í sameign og 7,5% sem greidd eru í frjálsa séreign. Með viðbótarlífeyrissparnaði getur sparnaður numið allt að 13,5% af launum. Þessi leið er sú sem flestir viðskiptavinir Íslenska lífeyrissjóðsins velja.

Séreignarleið

Í séreignarleið Íslenska lífeyrissjóðsins er mikil áhersla lögð á viðbótarlífeyrissparnað. 4,3% launa renna í samtryggingu, 4,7% í bundna séreign, sem erfist og er til ráðstöfunar frá 70 ára aldri. 7,5% eru greidd í frjálsa séreign sem er laus við sextugt. Með viðbótarlífeyrissparnaði getur sparnaður numið alls 18,2% af launum. Í þessari leið hefjast greiðslur úr samtryggingu ekki fyrr en við 80 ára aldur.

Viðbótarlífeyrissparnaður eykur ráðstöfunartekjur eftir sextugt

Viðbótarlífeyrissparnaði má ráðstafa að vild eftir að hann losnar. Margir kjósa t.d. að nýta hann til að halda sömu tekjum fyrstu árin eſtir starfslok eða til að hætta störfum áður en eftirlaunaaldri er náð.

Séreign


Útgreiðslur og samspil viðbótarlífeyrissparnaðar og samtryggingar hafa mikil áhrif á fjárhagslegt svigrúm eſtir starfslok. Frjálsan viðbótarlífeyrissparnað má t.d. nýta til að hætta vinnu um sextugt og/eða til að tryggja óbreyttar tekjur fyrstu árin eſtir að taka lífeyris hefst. Hægt er að flýta eða seinka töku samtryggingarlífeyris og hækka þá eða lækka mánaðarlegar greiðslur í samræmi.

Réttindi tapast ekki þótt skipt sé um lífeyrissjóð

Þegar skipt er um lífeyrissjóð má óska eftir flutningi á viðbótarlífeyrissparnaði. Samtryggingarhlutinn verður eftir í gamla sjóðnum og ávaxtast þar. Þetta hefur engin áhrif á þá útgreiðslu sem þú færð þegar kemur að því að fá greitt úr lífeyrissjóðnum. Algengt er að fólk eigi réttindi í fleiri en einum sjóði. Það er góð regla að fara vel yfir öll yfirlit og fylgjast með réttindum þínum.

Fylgstu með stöðunni

Viðskiptavinir Íslenska lífeyrissjóðsins hafa alltaf aðgang að réttindum sínum og stöðu sparnaðar í netbanka Landsbankans og Landsbankaappinu. Einnig er hægt að sækja um og breyta um ávöxtunar- og útgreiðsluleiðum á sjóðfélagavef Landsbankans.

Það borgar sig að fá góða ráðgjöf

Ráðgjafar Landsbankans veita allar upplýsingar og fræðslu um lífeyrissparnað. Á vef Landsbankans, og á vef Íslenska lífeyrissjóðsins má finna gagnlegar upplýsingar um lífeyrismál, helstu leiðir, ávöxtun og kosti Íslenska lífeyrissjóðsins.

Þú gætir einnig haft áhuga á
Grafarholt
19. maí 2023

Greiðslubyrðin þyngist - hvaða möguleikar eru í stöðunni?

Vextir hafa hækkað sem veldur því meðal annars að greiðslubyrði af óverðtryggðum íbúðalánum er nú töluvert meiri en áður. Þá sjá margir lántakar, sem festu vexti þegar þeir voru hvað lægstir, fram á að borga mun meira af láninu þegar fastvaxtatímabilinu lýkur. Hver eru áhrifin af vaxtahækkununum og hvaða möguleika höfum við til að létta á greiðslubyrðinni?
Evrópsk verslunargata
2. maí 2023

Góð ráð um kortanotkun og greiðslur í útlöndum

Við mælum með að fólk greiði með snertilausum hætti þegar það er á ferðalagi erlendis, annað hvort með Apple Pay, kortaappinu eða með því að nota snertilausa virkni kreditkorta. Það er samt enn nauðsynlegt að taka kortin sjálf með í ferðalagið.
26. apríl 2023

Hvaða áhrif hafa vaxtahækkanir á lánin mín?

Hærri stýrivextir leiða til þess að vextir og mánaðarleg greiðslubyrði á lánum sem eru með breytilega vexti hækka. Þetta á meðal annars við um neytendalán á borð við yfirdrátt og greiðsludreifingu á kreditkortum en mestu munar þó yfirleitt um íbúðalánin.
Strákar með hjólabretti
12. apríl 2023

Hvað á að gera við fermingarpeninginn?

Áður voru fermingargjafir oft eigulegir gripir sem hjálpuðu fermingarbarninu inn í nýtt tímabil ævinnar – skatthol, pennar, orðabækur, merkileg skáldverk, hljómtæki, tjöld, armbandsúr eða ferðatöskur.
Íslenskir peningaseðlar
28. mars 2023

Hægt að lækka eða komast hjá þjónustugjöldum

Þjónustugjöldum er ætlað að mæta kostnaði við veitta þjónustu. Grunnþjónusta í appinu og netbankanum er gjaldfrjáls og hægt er að komast hjá því að greiða þjónustugjöld eða lækka þau með því að velja ódýrari eða gjaldfrjálsar þjónustuleiðir sem eru í boði hjá bankanum.
21. mars 2023

Bankaþjónusta fyrir börn og unglinga

Þegar börn verða níu ára geta þau, með samþykki foreldra eða forsjáraðila, fengið debetkort og skoðað bankareikningana sína í appi og netbanka. Þegar börnin verða unglingar við 13 ára aldur þurfa þau ekki lengur slíkt samþykki.
15. feb. 2023

Hvernig virkar greiðslubyrðarhlutfall þegar ég sæki um íbúðalán?

Greiðslubyrðarhlutfall er fyrir mörgum nýyrði þegar kemur að umsóknum um íbúða- og fasteignalán. Útreikningurinn á hlutfallinu – sem er misjafn eftir því hvort lán eru verðtryggð eða óverðtryggð – vefst líka fyrir mörgum.
24. jan. 2023

Auðvelt að bera saman ávöxtun á fjárfestingum

Það er gott að hefja nýtt ár á að fara yfir fjárfestingarnar sínar og skoða hvort maður sé að fá bestu ávöxtunina sem völ er á miðað við eigin markmið og áhættuvilja.
12. jan. 2023

Byrjum árið með góða yfirsýn og setjum okkur sparnaðarmarkmið

Við þekkjum það örugglega mörg að skilja ekkert í því í hvað peningarnir fara og hvers vegna okkur gengur svona hægt að spara. Einföld leið til að breyta þessu er að skapa sér betri yfirsýn yfir fjármálin.
Skipulagning framkvæmda
6. des. 2022

Hvað kostar að taka skammtímalán?

Óvænt útgjöld eða tekjufall geta valdið því að stundum þarf að taka lán til skamms tíma og með litlum fyrirvara. Ýmis skammtímalán eru í boði og það borgar sig að kanna hvar hægt er að fá bestu kjörin.
Vefkökur

Með því að smella á “Leyfa allar” samþykkir þú notkun á vefkökum til þess að auka virkni vefsins, greina vefnotkun og aðstoða við markaðssetningu.

Nánar um vefkökur