Vefkökur

Með því að smella á „Leyfa allar“ samþykkir þú notkun á vefkökum til þess að auka virkni vefsins, greina vefnotkun og aðstoða við markaðssetningu.

Nánar um vefkökur

Spá­um 9,6% verð­bólgu í maí

Við spáum því að vísitala neysluverðs hækki um 0,54% milli mánaða í maí og að ársverðbólgan lækki úr 9,9% í 9,6%. Verðbólgan hefur reynst þrálát síðustu mánuði og meiri en spár gerðu ráð fyrir. Við gerum ráð fyrir því að toppnum sé náð, verðbólga fari hægt hjaðnandi og mælist 8,4% í ágúst. Hagstofan birtir maímælingu vísitölu neysluverðs föstudaginn 26. maí næstkomandi.
Bananar
17. maí 2023

Vísitala neysluverðs hækkaði um 1,31% milli mánaða í apríl og ársverðbólgan fór úr 9,8% í 9,9%. Hækkunin milli mánaða var meiri en við bjuggumst við; við spáðum 1% hækkun milli mánaða og 9,5% ársverðbólgu. Það sem helst kom á óvart var hækkun íbúðaverðs á landsbyggðinni sem olli því að reiknaða húsaleigan hækkaði töluvert meira en við höfðum gert ráð fyrir auk þess sem verð á nýjum bílum lækkaði minna en við höfðum spáð.

Spáum 0,54% hækkun milli mánaða

Við spáum því að vísitala neysluverðs hækki um 0,54% milli mánaða í maí. Matarkarfan, reiknuð húsaleiga og liðurinn hótel og veitingarstaðir munu samkvæmt okkar spá hafa mest áhrif til hækkunar en á móti vegur að bensín og flugfargjöld til útlanda munu vega til lækkunar. Þetta er meiri hækkun en við spáðum í lok apríl, þegar við birtum síðast skammtímaspá, og skýrist munurinn aðallega af vísitölu íbúðaverðs á höfuðborgarsvæðinu sem birtist í gær og sýndi 0,8% hækkun milli mánaða, meiri hækkun en við gerðum ráð fyrir.

Gangi spáin eftir lækkar ársverðbólgan úr 9,9% í 9,6%. Verðbólgan jókst meira milli mánaða í maí í fyrra en við spáum að hún geri nú og það skýrir spána um að ársverðbólgan hjaðni.  Hækkunin í maí í fyrra var aðallega vegna mikillar hækkunar á húsnæðisverði auk þess sem heimsmarkaðsverð á bensíni hafði verið að hækka, ólíkt því sem nú er.

Verð á mat- og drykkjarvörum hækkar áfram

Samkvæmt verðathugun okkar á matvöru í maí hefur verð á flestum liðum matarkörfunnar hækkað lítillega milli mánaða og munar þar mestu um hækkun á kjöti, fiski og sælgæti. Við spáum því 1% hækkun á matarkörfunni og að áhrif á heildarvísitöluna verði 0,15 prósentustig til hækkunar. Gangi spá okkar eftir kemur þetta í kjölfar 1,5% hækkunar í síðasta mánuði.

Bensín og flugfargjöld lækka í maí

Verðkönnun okkar bendir til þess að verð á bensíni og díselolíu lækki um 1,9% milli mánaða í maí. Ef spáin gengur eftir verður maí fjórði mánuðurinn í röð þar sem bensínverð lækkar milli mánaða. Þessa lækkun má bæði rekja til lækkunar á heimsmarkaðsverð á olíu og styrkingu krónunnar á mót Bandaríkjadal.

Það sem af er ári hafa flugmiðar til útlanda verið rúmlega 20% dýrari en á sama tíma í fyrra, enda eftirspurn eftir flugi nokkuð meiri, sem sést m.a. á góðri sætanýtingu flugfélaganna. Við gerum ráð fyrir því að sú þróun haldi áfram og að flugfargjöld til útlanda verið hærri í sumar en í fyrra. Þau hækkuðu um 20% milli mánaða í apríl, eins og við var að búast vegna páskanna, og gerum við nú ráð fyrir því að sú hækkun gangi að einhverju leyti til baka og flugfargjöld lækki um 7,5% milli mánaða í maí. Við gerum svo ráð fyrir því að þau hækki aftur í júní og júlí þegar eftirspurnin er mest og lækki síðan aftur í ágúst.

Alls gerum við ráð fyrir að liðurinn ferðir og flutningar verði 0,18 prósentustig til lækkunar á vísitölu neysluverðs í maí. Þó er gott að hafa í huga að þessir liðir, og þá sérstaklega flugfargjöld til útlanda, sveiflast mjög mikið milli mánaða.

Enn talsvert líf í fasteignamarkaðnum

Samkvæmt tölum sem HMS birti í gær hækkaði vísitala íbúðaverðs á höfuðborgarsvæðinu um 0,8% á milli mánaða í apríl, sem var nokkuð meiri hækkun en við bjuggumst við. Í síðasta mánuði hækkaði markaðsverð húsnæðis á landinu öllu nokkuð meira en vísitala íbúðaverð á höfuðborgarsvæðinu þar sem fasteignaverð utan höfuðborgarsvæðisins hækkaði mun meira en á höfuðborgarsvæðinu. Við gerum nú ráð fyrir að hækkun utan höfuðborgarsvæðisins verði svipuð og á höfuðborgarsvæðinu og að markaðsverð húsnæðis á landinu öllu hækki um 0,80% milli mánaða.

Spá okkar gerir síðan ráð fyrir að framlag vaxtabreytinga verði 0,86 prósentustig til hækkunar. Framlag vaxtabreytinga hefur hækkað nokkuð jafnt síðan í apríl og maí í fyrra þegar það var 0,31 prósentustig til lækkunar. Alls eigum við von á að liðurinn reiknuð húsaleiga, sem endurspeglar kostnað húsnæðiseigenda, hækki um 1,7% milli mánaða í maí og framlag þess til hækkunar á vísitölunni verði 0,31%.

Spá um maímælingu VNV

       
Undirliður Vægi í VNV Breyting (spá) Áhrif (spá)
Matur og drykkjarvara 14,8% 1,0% 0,15%
Áfengi og tóbak 2,4% 0,1% 0,00%
Föt og skór 4,0% 0,5% 0,02%
Húsnæði án reiknaðrar húsaleigu 9,6% 0,4% 0,03%
- Reiknuð húsaleiga 18,8% 1,7% 0,31%
Húsgögn, heimilisbúnaður o.fl. 6,4% 0,6% 0,04%
Heilsa 3,7% 0,2% 0,01%
Ferðir og flutningar (annað) 3,7% 0,6% 0,02%
- Kaup ökutækja 6,3% 0,3% 0,02%
- Bensín og díselolía 3,0% -1,9% -0,06%
- Flugfargjöld til útlanda 2,2% -7,5% -0,16%
Póstur og sími 1,7% 1,1% 0,02%
Tómstundir og menning 9,9% 0,4% 0,04%
Menntun 1,0% 0,0% 0,00%
Hótel og veitingastaðir 5,2% 1,2% 0,06%
Aðrar vörur og þjónusta 7,2% 0,4% 0,03%
Alls 100,0%   0,53%

Eigum von á að verðbólga verði um 8,4% í ágúst

Spá okkar til næstu mánaða gerir ráð fyrir að vísitalan hækki um 0,86% milli mánaða í júní, 0,47% í júlí og 0,38% í ágúst. Gangi spáin eftir mun verðbólga hjaðna niður í 9,0% í júní og í 8,3% í júlí en aukast svo lítillega aftur í ágúst og mælast 8,4%. Júní og júlí í fyrra voru mjög miklir hækkunarmánuðir og því spáum við því að ársverbólgan lækki í júní og júlí þrátt fyrir að vísitalan hækki. Vísitalan hækkaði mun minna á milli mánaða í ágúst í fyrra, og því spáum við því að ársverðbólgan aukist lítillega milli júlí og ágúst í ár.

Spá okkar til næstu mánaða er aðeins hærri en spáin sem við birtum í lok apríl. Mestu munar um að við gerum núna ráð fyrir hærra íbúðaverði, hærra verði á flugfargjöldum til útlanda og hærra verði á nýjum bílum. Á móti kemur að við búumst núna við að bensín og matvörur verði ódýrari en við gerðum ráð fyrir í lok apríl.

Fyrirvari
Innihald og form þessarar greiningar er unnið af starfsfólki Hagfræðideildar Landsbankans hf. (hagfraedideild@landsbankinn.is) og byggist á aðgengilegum opinberum upplýsingum á þeim tíma sem greiningin var unnin. Mat á þeim upplýsingum endurspeglar skoðanir starfsfólks Hagfræðideildar Landsbankans á þeim degi þegar greiningin er dagsett, en þær geta breyst án fyrirvara.

Landsbankinn hf. og starfsfólk hans taka ekki ábyrgð á viðskiptum sem byggð eru á þeim upplýsingum og skoðunum sem hér eru settar fram, enda eru þær ekki veittar sem persónuleg ráðgjöf fyrir einstök viðskipti.

Bent skal á að Landsbankinn hf. getur á hverjum tíma haft beinna eða óbeinna hagsmuna að gæta, ýmist sjálfur, dótturfélög hans eða fyrir hönd viðskiptavina, s.s. sem fjárfestir, lánardrottinn eða þjónustuaðili. Greiningar eru engu að síður unnar sjálfstætt af Hagfræðideild Landsbankans og innan Landsbankans eru í gildi reglur um aðskilnað starfssviða sem eru aðgengilegar á vef bankans.
Þú gætir einnig haft áhuga á
Fjölskylda við matarborð
13. okt. 2025
Vikubyrjun 13. október 2025
Peningastefnunefnd hélt vöxtum óbreyttum í síðustu viku, eins og við var búist. Þó mátti greina aukna bjartsýni í yfirlýsingu nefndarinnar. Skráð atvinnuleysi var 3,5% í september og jókst um 0,1 prósentustig á milli mánaða. Brottförum erlendra ferðamanna um Keflavíkurflugvöll fjölgaði um 0,5% í september og utanlandsferðum Íslendinga fjölgaði um 14%.
Play
6. okt. 2025
Vikubyrjun 6. október 2025
Fall Fly Play hf. var stærsta fréttin í síðustu viku. Um 400 manns misstu vinnuna og má búast við að atvinnuleysi aukist um um það bil 0,2 prósentustig þess vegna. Við búumst ekki við verulegum þjóðhagslegum áhrifum af falli Play. Peningastefnunefnd kemur saman á miðvikudaginn og við búumst við að stýrivöxtum verði áfram haldið í 7,50%.  
Seðlabanki Íslands
2. okt. 2025
Þrálát verðbólga kallar á óbreytta vexti
Við spáum því að peningastefnunefnd haldi stýrivöxtum óbreyttum í næstu viku. Verðbólga hefur haldist á þröngu bili í kringum 4% frá því í febrúar og horfur eru á nær óbreyttri verðbólgu á næstu mánuðum. Áfram má greina skýr merki um þenslu í hagkerfinu og nær óhugsandi að peningastefnunefnd telji tímabært að halda vaxtalækkunarferlinu áfram. 
1. okt. 2025
Mánaðamót 1. október 2025
Mánaðarlegt fréttabréf frá Greiningardeild um nýjustu hagtölur og stöðu og horfur í efnahagsmálum.
Íbúðahús
29. sept. 2025
Vikubyrjun 29. september 2025
Verðbólga mældist í takt við væntingar í september og fór úr 3,8% í 4,1%, samkvæmt vísitölu neysluverðs, sem Hagstofan birti í síðustu viku. Aukin verðbólga var fyrirséð og mælingin ber þess ekki merki að verðbólguþrýstingur í hagkerfinu hafi aukist. Kaupmáttur launa er 3,8% meiri en í ágúst í fyrra.
Litríkir bolir á fataslá
25. sept. 2025
Verðbólga eykst í takt við væntingar
Vísitala neysluverðs hækkaði um 0,11% á milli mánaða í september og verðbólga jókst úr 3,8% í 4,1%. Hækkunin skýrist að langmestu leyti af því að lækkunaráhrif gjaldfrjálsra skólamáltíða duttu nú úr 12 mánaða taktinum. Fátt í septembermælingunni kom á óvart en við spáðum 0,07% hækkun á vísitölunni og 4,1% verðbólgu. Við gerum ráð fyrir að verðbólga verði áfram á þessu bili út árið og verði 4,0% í árslok.
Bílar
23. sept. 2025
Aukin neysla, aldrei jafnmargar utanlandsferðir og bílakaup færast í aukana
Greiðslukortavelta heimila heldur áfram að aukast samhliða aukinni einkaneyslu. Það sama má segja um utanlandsferðir Íslendinga en það sem af er ári hafa Íslendingar farið í rúmlega 20% fleiri utanlandsferðir en á sama tímabili í fyrra. Auk þess að fara meira til útlanda virðast landsmenn kaupa þó nokkuð fleiri bíla en í fyrra. Á fyrstu átta mánuðum þessa árs voru nýskráðir bílar um 28% fleiri en á sama tíma í fyrra.
Íbúðahús
22. sept. 2025
Vikubyrjun 22. september 2025
Raunverð íbúða lækkaði á milli ára í ágúst, í fyrsta skipti frá því í byrjun árs 2024. Nafnverð íbúða hefur aðeins hækkað um 2,2% á einu ári og sífellt lengri tíma tekur að selja íbúðir. Leiguvísitalan hækkaði þó í ágúst og hækkandi leiguverð hefur með tímanum áhrif á verðbólgumælingar. Hagstofan birtir vísitölu neysluverðs næsta fimmtudag.
Fólk við Geysi
15. sept. 2025
Vikubyrjun 15. september 2025
Ferðamönnum hélt áfram að fjölga af krafti í ágúst og Íslendingar slógu enn eitt metið í fjölda utanlandsferða. Atvinnuleysi hélst óbreytt á milli mánaða í 3,4% og er lítillega meira en á sama tíma í fyrra. Í þessari viku birtir HMS nýjustu gögn um íbúðamarkað og við fylgjumst með vaxtaákvörðunum í Bandaríkjunum og Bretlandi.
Bakarí
11. sept. 2025
Spáum 4,1% verðbólgu í september
Við spáum því að verðbólga aukist í september og mælist 4,1%. Aukin verðbólga skýrist aðallega af því að í september í fyrra voru máltíðir í grunnskólum gerðar ókeypis og lækkunaráhrifin af því detta nú út úr ársverðbólgunni. Verðhækkun á mjólkurafurðum leiðir til meiri hækkunar á matvöruverði en síðustu mánuði. Ró yfir húsnæðismarkaðnum heldur aftur af hækkunum á reiknaðri húsaleigu en útsölulok hafa áhrif til hækkunar í mánuðinum, gangi spáin eftir.